Buigen onder de storm - Levensschets van Philip Mechanicus 1889-1944

pagnon, dr. Visser, had daarop aangedrongen. Ik had de laatste trein van Zwitserland, via Frankrijk naar Nederland. Mechanicus is met een andere trein teruggekeerd. Het contact is daarna gebleven. Ik moest regelmatig in Amsterdam zijn, en dan zocht ik hem op. ’

Door de uitgebroken oorlog werd de krant meer dan ooit een belangrijk medium. Mechanicus woonde praktisch op de redactie van het Handelsblad’, vrijwel geen uur liet hij de telexen ongemoeid. Zijn politieke dagoverzichten had hij inmiddels omgedoopt tot de rubriek De Stand van Zaken, waarin hij dagelijks het Duitse, gewelddadige streven naar Lebensraum tot op het uur beschreef. Voor Mechanicus was 1939 dan ook het ‘jaar der ineenstorting’. Al hoopte hij nog steeds op het ‘compromis van het gezond verstand,’ toch besloot hij zijn artikel van 31 december 1939 met: ‘Europa gaat in ieder geval onder hachelijke omstandigheden en sombere gedachten het nieuwe jaar in.’ Hij omschreef in deze tijd Adolf Hitler als een ‘politiek-psychologisch fenomeen, dat, uit oogpunt van politieke tactiek, het nageslacht hoogstwaarschijnlijk nog lang zal bezighouden.’

Andries Ekker was in 1939 met zijn ruim twintig jaar de jongste journalist van de redactie Binnenland bij het Handelsblad. Hij deed de verslaggeving Luchtvaartzaken, waarvoor hij zich vaak op Schiphol bevond. Ekker vond Mechanicus een ‘wat afstandelijke, koele persoon, maar een journalistiek vakman.’ Eén herinnering is hem in het bijzonder bij gebleven, ‘omdat het hier een reactie van Mechanicus betrof, die ik van hem helemaal niet had verwacht.’ Eind 1939 ontmoette Ekker op Schiphol de jonge journalist Erik Hazelhoff Roelfzema, toen verslaggever bij de Haagsche Courant. Deze kwam terug uit Finland, waar hij met eigen ogen de strijd van Finland tegen de oprukkende Russische legers had waargenomen. ‘Roelfzema zou voor zijn krant een ongetwijfeld heroïsch verhaal over de Finse vrijheidsstrijd maken. Het feit dat hij zelf licht gewond was geraakt tijdens een luchtaanval, droeg aan de dramatiek bij.’ Ekker slaagde erin Hazelhoff Roelfzema te interviewen en draaide vliegensvlug een artikel in elkaar. ‘Op zaterdag had ik het stuk doorgebeld en op zondagochtend stond het in het Handelsblad. Wij hadden het zelfs nog eerder dan de Haagsche Courant zelf. Tot mijn grote verbazing belde Mechanicus mij thuis op om me te complimenteren met het verhaal. Dat had ik nooit van hem verwacht, want hij bemoeide zich niet of nauwelijks met die jonge knapen op de krant. Kennelijk had ik in zijn ogen iets goeds gepresteerd.’

92