Buigen onder de storm - Levensschets van Philip Mechanicus 1889-1944

io Olga Moskowsky-Elias

Halverwege de jaren dertig ontmoette Mechanicus Olga Moskowsky-Elias, de vrouw die tot in de Tweede Wereldoorlog zijn levenspartner zou blijven. Olga werd in Amsterdam geboren op 2 juli 1899. Zij groeide op in de Amsterdamse Sarphati- en Roemer Visscherstraat en was muzikaal zeer begaafd. Olga studeerde Frans; na het behalen van haar doctoraal, volgde ze een pianostudie aan het conservatorium. In mei 1926 trouwde ze met de violist Alexander Moskowsky, een tot Nederlander genaturaliseerde Rus. Moskowsky was na de Russische Revolutie via Duitsland in Nederland terechtgekomen. Hij gaf vioolconcerten door heel Europa en daarbuiten. Regelmatig trad hij in Engeland op voor de BBC-radio. Olga begeleidde hem vaak op de piano; samen maakten ze enkele grammofoonplaten.

Alexander Moskowksy was als muziekpedagoog verbonden aan het Amsterdamse Muzieklyceum, waar hij vaak gastoptredens verzorgde. Zijn huwelijk met Olga duurde officieel tot maart 1938, doch hun relatie was in werkelijkheid al jaren eerder ten einde. Olga en Mechanicus ontmoetten elkaar waarschijnlijk tijdens een huisconcert bij Mien Kuiper op de Reinier Vinkeleskade. ‘Van haar kreeg ik solfègeles, zeg maar muziekles op het droge, waarbij je noten leerde en maten,’ vertelde dochter Juul. ‘Mijn vader kende Mien goed; ze verzorgde dikwijls muziekuitvoeringen bij haar thuis, waar onder meer ook de Hillesums speelden. Ik denk dat paps en Olga elkaar daar hebben leren kennen.’

Na haar huwelijk legde Olga zich toe op het geven van pianolessen aan kinderen en ‘vergevorderde leerlingen’, zoals uit advertenties in de kranten blijkt. Ze speelde regelmatig in het openbaar, voornamelijk voor de radio, maar ook in de Kleine Zaal van het Concertgebouw. Olga begeleidde o.a. de violist Sandor Veck en de zangeres Marya Freund. Mechanicus nam zijn dochters vaak mee naar haar concerten. Olga verhuisde na haar scheiding naar de Botticellistraat in Nieuw-Zuid, een wijk die bij de joodse inwoners van Amsterdam erg in trek was. Mechanicus beschouwde de Botticellistraat als zijn tweede woning.

In 1937 waren Mechanicus en Olga samen op vakantie geweest, naar Italië. Rita en Juul ontmoetten haar een jaar later voor het eerst, tijdens

84