Buigen onder de storm - Levensschets van Philip Mechanicus 1889-1944

ten ten opzichte van de Arabieren en de Britten, zo goed mogelijk het hoofd te kunnen bieden, pleitte Mechanicus voor een praktische politiek, in plaats van een principiële. ‘De zionisten zouden oog moeten hebben voor de praktijk, die compromissen vereist,’ was hij van mening. ‘Indien de zionisten erin zouden slagen met de Arabieren een goed akkoord te sluiten, zouden zij ook gemakkelijker de Engelse regering kunnen benaderen en haar kunnen overtuigen van de economische uitvoerbaarheid van immigratie op ruime schaal, waarvoor de financiën dan zeker op een of andere wijze gemakkelijk te vinden waren,’ aldus Mechanicus, die in dit verband Palestina ‘de voorpost van de Europese beschaving’ noemde. ‘Het is de ironie van de geschiedenis, dat de joden, die Europa heeft verjaagd, het niet hebben verlaten als zijn vijanden, doch als zijn vrienden en verdedigers. Palestina ligt in een brandpunt, waar economische en politieke wereldbelangen elkaar ontmoeten en waar religieuze barrières staan. Omdat dit zo is, heeft Europa er alle belang bij, in de zionisten zijn bondgenoten te zien. Dat is in het welbegrepen eigenbelang van West-Europa,’ zo besloot hij zijn artikelenreeks.

Mechanicus was weinig hoopvol gestemd over de mogelijkheid om de Palestijnse kwestie op de zo door hem gehoopte harmonische wijze op te lossen. Hij voorspelde de toekomstige gewelddadigheden al in een brief van 28 mei 1933, die hij, zittend aan het meer van Tiberias, aan Annie Jonkman schreef: ‘Er heerst hier in Palestina een stemming van grote vijandigheid tussen joden en Arabieren, die vandaag of morgen tot vijandigheden zal leiden. De joden zeggen: Laat ze maar opkomen. De Arabieren verklaren openlijk: Wij bereiden ons voor (...) De joden werken met overtuiging en geestdrift, doch ook met grote berusting aan de opbouw van hun nieuwe vaderland. Het opmerkelijke van hun ondernemingen is, dat ze alle strategisch gebouwd zijn, ter afwering van eventuele vijandelijke aanvallen.’

In de jaren na zijn Palestina-reis bleef Mechanicus de ontwikkelingen in dit land volgen. Door zijn functie als politiek commentator Buitenland van het Handelsblad vanaf september 1936, was hij in staat regelmatig over de gebeurtenissen in Palestina te schrijven.

Zoals hij al in een vroeg stadium had voorzien, escaleerden de politieke en economische spanningen in Palestina in snel tempo. In april 1936 kwamen de Arabieren in opstand, als protest tegen de immigratie van de joden. Stakingen en rellen waren aan de orde van de dag, mede onder invloed van het in dat jaar opgerichte Hoge Arabische Comité.

66