Buigen onder de storm - Levensschets van Philip Mechanicus 1889-1944

moment geen oplossing voor het escalerende conflict.

Eind mei 1933 verliet Mechanicus Palestina. Hij reisde in de eerste week van juni via Rome naar Amsterdam terug. ‘Graag was ik nog wat gebleven om het een en ander af te doen,’ liet hij Annie Jonkman weten. ‘Maar aangezien Nierstrasz, mijn chef, n juni met vakantie gaat, moet ik voor die tijd weer in Amsterdam zijn.’ Doch tegelijk was hij volkomen overweldigd door alle indrukken die hij had opgedaan. ‘Van Palestina herinner ik mij op het ogenblik minder dan niets,’ schreef hij Annie op 1 juni. ‘Ik weet alleen, dat het buitengewoon interessant was wat ik allemaal heb gezien. Het joodse probleem is echter zó netelig, dat ik mij daarop terdege moet bezinnen. Een bepaalde conclusie heb ik niet; die moet nog in barre nood geboren worden.’ Toch was duidelijk dat hij niet erg enthousiast over het zionisme dacht: ‘Het is een heel vraagstuk, hoe Palestina al de verstotenen uit Europa zal kunnen absorberen, feitelijk een onmogelijkheid.’ Spottend liet hij erop volgen: ‘Wel weet ik dat de zionisten in Holland het zeker beter weten dan ik en dat ik door een vuur van kritiek zal moeten.’

Tijdens en na zijn Palestina-reis schreef Mechanicus 25 Reisschetsen, die het Handelsblad in het voorjaar en de zomer van 1933 publiceerde. De belangstelling van het lezerspubliek voor zijn artikelen was wederom groot. In oktober werden de schetsen integraal gebundeld en door het Handelsblad in eigen beheer uitgegeven. Mechanicus’ tweede boek kreeg de titel Een volk bouwt zijn huis.

In het 25ste, thuis geschreven, hoofdstuk stond de schrijver uitgebreid stil bij de actuele situatie van dat moment omtrent Palestina en de vervolgde Duitse joden. In dit artikel kwam zijn ondertussen geformuleerde opvatting over het zionisme in Palestina naar voren. Hij stond weliswaar sympathiek tegenover het streven naar een eigen joodse staat, maar voelde zichzelf hier niet toe aangetrokken. Ondanks zijn bedenkingen was Mechanicus van mening dat het joodse volk het volste recht had in Palestina een ‘eigen huis’ te bouwen: ‘De jodenvervolging in Duitsland heeft de zionisten ongetwijfeld terecht aanleiding gegeven, zich tot de mandataris te wenden met de vraag: Wat zijt gij bereid, voor de vervolgde joden te doen? Het congres te Praag heeft het de plicht van de mandataris genoemd, een zo ruim mogelijke immigratie voor de Duitse joden in Palestina mogelijk te maken, hun vestiging te vergemakkelijken en alles te doen om het Joods Nationaal Tehuis in het snelst mogelijke tempo op te bouwen.’

Om alle problemen van de zionisten onderling en die van de zionis

65