Buigen onder de storm - Levensschets van Philip Mechanicus 1889-1944

schetsen nog maar net had gepubliceerd, toog Mechanicus op weg. De krant motiveerde zijn vertrek als volgt: ‘Nu ten gevolge van de jongste gebeurtenissen in Duitsland het emigratieprobleem aan de orde is gekomen, heeft onze medewerker Philip Mechanicus, onze lezers door zijn Russische Reisschetsen bekend, zich naar Palestina begeven om daar de immigratiemogelijkheden te bestuderen en met eigen ogen het land te bekijken dat meer dan ooit voor vele joden het “Beloofde Land” geworden is.’

De eerste golf van joodse immigranten was al rond 1880 in Palestina beland, dat toen nog een onderdeel was van het Turkse Rijk. Deze pioniers vestigden zich hier in het kader van het zionisme, het streven van de joden terug te keren naar Palestina en er een nationale staat te stichten. Het was Theodor Herzl die in 1896 met zijn boek Der Judenstaat de verdere stoot gaf tot het georganiseerde zionisme. In 1905 volgde een tweede, omvangrijke volksverhuizing van joden naar het Beloofde Land.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog veroverden Engelse troepen Palestina op de Turken. Bij de conferentie van San Remo in 1920 werd Palestina als mandaatgebied aan Groot-Brittannië toegewezen, onder voorwaarde dat een in de Balfour-declaratie van november 1917 vervatte belofte ten uitvoer zou worden gebracht. Minister van Buitenlandse Zaken Balfour had namens de Engelse regering in 1917 steun beloofd aan de vestiging van een Joods Nationaal Tehuis in Palestina, mits aan de burgerlijke en religieuze vrijheden van de niet-joden in Palestina-voornamelijk de Arabieren - geen afbreuk zou worden gedaan. Ondanks deze toezegging veroorzaakte de Balfour-verklaring toenemend verzet onder het Arabische bevolkingsdeel en al spoedig bleken de Arabische en de joodse doelstellingen onverzoenlijk.

In de jaren dertig gingen extremistische groepen aan beide zijden over tot gewelddadige acties tegen elkaar en tegen het Britse bestuur. Na de Tweede Wereldoorlog werd het zionisten-vraagstuk urgent, toen de joodse overlevenden van de Duitse uitroeiingspolitiek in groten getale naar Palestina trachtten te emigreren. Het geweld tussen de Britten, joden en Arabieren nam verder toe, vooral nadat het Voorlopig Bestuur van de Joodse Gemeenschap na een uitspraak van de Verenigde Naties op 14 mei 1948 de joodse staat Israël uitriep. De Britten verlieten spoedig daarop het land, maar Israël en de Arabische staten continueerden een vijandschap, die tot op de dag van vandaag voortduurt.

Van een Israëlische staat was in 1933, toen Mechanicus Palestina bezocht, geen sprake. De Arabieren en joden leefden nog in betrekkelijke

60