Buigen onder de storm - Levensschets van Philip Mechanicus 1889-1944

7 In het Beloofde Land

De nationaal-socialisten, met Hitler voorop, hadden al vóór 1933 duidelijk gemaakt hoe ze, eenmaal in het bezit van de regeringsmacht, met hun politieke vijanden zouden omgaan. Tot die tegenstanders werden in eerste instantie de communisten gerekend. Hitler sprak in die dagen over ‘de vernietiging van het marxisme, waarbij wij niet zullen rusten tot de laatste marxist bekeerd of uitgeroeid is.’ Tevens benadrukte hij dat juist de nationaal-socialisten vast moesten houden aan het doel van hun buitenlandse politiek, namelijk ‘het Duitse volk de grond en bodem te waarborgen die hun toekomen. ’

De benoeming van Hitler tot rijkskanselier op 30 januari 1933 bood de nsdap de gelegenheid volgens die principes te handelen. Duitsland werd een dictatuurstaat, waarin terreur en angst bepalend werden voor de sfeer in het land. Al tijdens de eerste dagen na de beëdiging van het kabinet-Hitler startte een vervolging van politieke tegenstanders. Vooral de sa en ss, de speciale onderdelen van de nsdap, onderscheidden zich daarbij door hun bijzonder brute optreden. Vele burgers werden in Schutzhaft genomen. Deze vorm van gevangenschap hield een preventieve hechtenis in voor potentiële tegenstanders van het nazi-re-gime.

Na de Rijksdagbrand van 27 februari 1933 vonden arrestatiegolven plaats, waarbij duizenden communisten, socialisten, vakbondsleiders, journalisten en anderen werden opgepakt en voor onbepaalde tijd werden opgesloten in speciale concentratiekampen. In het begin hadden deze kampen geen uniforme organisatorische structuur. Behalve de staatsconcentratiekampen, die vielen onder de politieke politie van elke Duitse deelstaat, waren er talrijke ‘wilde’ kampen. Deze waren zonder verbintenis met regionale politie- of andere instanties door de sa en ss opgericht en werden in eigen beheer geleid. Vooral in deze kampen heersten onmenselijke toestanden. Met deze concentratiekampen werd tevens de basis gevormd voor het latere systeem van vervolging en vernietiging van de joden.

Tussen zijn derde en vierde tocht naar Rusland, maakte Philip Mechanicus in 1933 onverwachts een studiereis naar Palestina. De snelle politieke ontwikkelingen in Europa waren aanleiding voor deze korte Mid-den-Oosten-trip. Terwijl het Handelsblad zijn derde serie Rusland-

59