Buigen onder de storm - Levensschets van Philip Mechanicus 1889-1944

onderwijzers zonder uitbetaling van loon les gaven. Ook werden er vele andere activiteiten georganiseerd: cursussen, vergaderingen, ‘geschrift- en pamfletbesprekingen’ en excursies. Philip Mechanicus stortte zich vol overgave op deze voor hem nieuwe wereld.

Simon Biet en Leen Biet-Polak waren vanaf hun jeugdjaren met Mechanicus bevriend. Deze band dateerde uit de periode dat ze elkaar bij De Zaaier ontmoetten, en zette zich in Nederlands-Indië voort. Hun dochter Bea Polak-Biet kende nog de verhalen van haar ouders: ‘De jeugdbond De Zaaier was een heel belangrijke organisatie voor de Amsterdamse socialistische jongeren. De Zaaier heeft wel mensen voortgebracht die later iets zijn gaan betekenen. Jongens die zichzelf hebben ontwikkeld, zoals mijn vader en Mechanicus. De kunstkenner Koper-berg zat erbij, de journalist Alex van Weezel, en ook de vader van Lou de Jong, Godfried, was lid. De jongens en meisjes volgden niet alleen cursussen, maar verrichtten ook culturele en politieke activiteiten. Ik weet dat de econoom Sam de Wolff er les gaf, en Jos Loopuit, een bekende sociaal-democraat uit die tijd. Ze deden ook aan talen en literatuur. In de bond zaten kinderen uit verschillende socialistische milieus: arm, minder arm, bemiddeld. Maar ze hadden allemaal dezelfde opvattingen en een enorme culturele interesse. Uiteindelijk ontstond er een groep jongeren, die voortdurend filosofeerde over hoe men méér uit het leven kon halen. Hun ideaal was toch wel Nederlands-Indië, waar naar hun mening veel grotere kansen op ontplooiing lagen dan hier in Holland.’

Uit die Zaaier-periode dateert ook de eerste foto van Philip, gemaakt omstreeks 1905. Deze toont een groep jongelui, zittend in het gras vlak naast een houten gebouw. Mechanicus ligt op de voorgrond tussen hen in, een puber van een jaar of zestien, met een pet op z’n hoofd en een karakteristiek trekje om z’n mond. Bea Polak-Biet: ‘Een van de meisjes in die groep was Mina Dekker. Zij was tot over haar oren verliefd op Philip. Ik weet niet of dat wederzijds was. Het is in ieder geval nooit wat geworden, want kort daarna ontmoette Philip Esther Wessel, zijn eerste vrouw. Mina is later getrouwd met een bekende operazanger. Toch bleef ze haar hele leven enthousiast over hem. Dat zat toch wel diep bij haar.’

Philip Mechanicus is enige tijd secretaris van De Zaaier, afdeling Amsterdam, geweest. Uit 1907 stammen enkele briefkaarten, die hij als 18-jarige secretaris schreef aan zijn ‘collega’ Frank van der Goes, de be

26