Buigen onder de storm - Levensschets van Philip Mechanicus 1889-1944

laatste 60 000 gevangenen, althans zij die nog in staat waren om te lopen, Auschwitz en Birkenau uit. Met goederenwagons of te voet werden zij het nog door de Duitsers bezette gebied ingejaagd. Duizenden uitgeteerde mensen die deze barre tocht niet volhielden, werden doodgeschoten.

In Birkenau, Auschwitz en Monowitz bleven ongeveer 7000 zieken achter. Nog voordat zij door de achtergebleven Duitsers konden worden vermoord, werden de kampen op 27 januari 1945, ’s middags om 3 uur, door het 60ste leger van het eerste Oekraïnische Front bevrijd.

‘Slechts’ drieënhalve maand voor de bevrijding van Auschwitz-Birkenau werd Philip Mechanicus, na een verblijf in gevangenissen en concentratiekampen dat ruim twee jaar en veertien dagen had geduurd, vermoord.

Abel Herzberg schreef na de oorlog in de Volkskrant: ‘Waarom Mechanicus en zijn groep, van wie ik verschillende leden kende, in Auschwitz gefusilleerd zijn, weet niemand. De laatste, die het geweten heeft en misschien wel de enige, was Adolf Eichmann.’

Ik sta op de treinrails en kijk naar de in nevel gehulde ingang van Birkenau, ongeveer 200 meter verderop, recht voor mij. Op de rails ligt een bos bloemen, eenzaam in de koude vlakte. In de verte ontwaar ik een van mijn reisgenoten, die in absolute eenzaamheid wezenloos bij de barakken rondscharrelt. Deze man heeft hier in Birkenau bijna honderd familieleden verloren. Hij heeft de handen in de zakken, het hoofd diep gebogen en staart in het gras. Hij lijkt iets of iemand te zoeken.

237