Buigen onder de storm - Levensschets van Philip Mechanicus 1889-1944

staande autoriteiten, die ten koste van zieke kampbewoners op het laatste ogenblik door ‘een machtige arm’ uit deze trein waren gehaald.

Voor Annemarie, die nog in het ziekenhuis lag, en hemzelf zou het steeds moeilijker worden om aan de transporten te ontkomen. ‘Intussen is de liefde voor Celle en Theresienstadt gestegen,’ schreef hij op 9 februari. ‘Velen, die hun transport daarheen hadden laten voorbijgaan, zeggen nu: Als Celle weer aan de beurt komt, ga ik mee. Als Theresienstadt weer aan de beurt komt, ga ik mee. Ik neem niet het risico, naar Auschwitz te worden gestuurd, zeker niet in zo’n beestenwagen. Uit vrees voor het grotere kwaad, kiest men het kleinere (...) Iedereen is het spuug- en spuugzat.’

Handelsblad-collega Julius van der Wielen zei over de steeds fellere bewoordingen waarin Mechanicus zich uitte: ‘Duidelijk is dat hij in toenemende mate werd geremd door de beperkte mogelijkheden, zeg maar onmogelijkheden, van het schrijven in Westerbork. De geest verzwakte; hij kon zichzelf niet meer zijn en daar heeft hij ontzettend onder geleden. Dat kun je ook merken. Zijn stijl vervlakte; hij ging slordiger schrijven, zijn irritaties en ergernissen kregen steeds meer de overhand.’

Hoe het ook zij: Mechanicus wist in februari 1944 dat zijn dagen in Westerbork waren geteld. Hij schreef in zijn dagboek: ‘Wij achterblijvers voelen: nu komt de beurt zeker gauw aan ons; er is geen ontsnappen meer mogelijk aan de klauw van de bruut...’

In de derde week van februari stuurde Mechanicus een van zijn laatste brieven aan dochter Ruth. Hij vroeg hierin onder andere om nieuwe voedselpakketjes. Tevens schreef hij: ‘Stuur het [een pakketje] maarzo gauw mogelijk en houd even ruggespraak met mej. A.G. van Wermes-kerken, Brahmsstraat 2, uit naam van mevr. v.d. Bergh. Brood hoeft deze keer niet, liefst boter, wat kaas en havermout, als het beschikbaar is.’

Met zijn verzoek aan Annie Jonkman en Ruth om eten, gaf Mechanicus voor de enige maal Annemaries naam aan de buitenwereld prijs. Annie en Ruth hebben geen contact met Swiep van Wermeskerken opgenomen. Ruth wist dit met grote stelligheid. Diezelfde dag eindigde Mechanicus zijn originele dagboekaantekeningen met de niet gepubliceerde opmerking: ‘Annemarie uit het ziekenhuis ontslagen.’ Het was de laatste keer dat hij haar naam in zijn schriften noemde.

Maandag 28 februari 1944 maakte Mechanicus nog eenmaal enkele notities in zijn schrift. Deze aantekeningen behoren tot de meest zwart

205