Buigen onder de storm - Levensschets van Philip Mechanicus 1889-1944

halve een eenzijdige, schriftelijke ‘bevestiging’ dat zijn zaak in behandeling was. Mechanicus ‘vloog’ naar de Antragstelle'. ‘Dr. Ottenstein leest het document en zegt droogjes: Mooi, maar niet genoeg (...) Weet u wat, ik zal direct naar Den Haag opbellen. Ik zal u straks wel een boodschap sturen. Als een pijl uit de boog verdwijnt hij in een andere kamer, naar de telefoon. Binnen het uur weer ontboden. Het is in orde, mijnheer Mechanicus, zegt dr. Ottenstein droogjes en hij reikt mij met een zuinig glimlachje de hand. De eerste keer dat ik hem eventjes heb zien lachen (...) dr. Ottenstein blijkt een machtig heer.’

Mechanicus was weer veilig, maar de ontwikkelingen bleven uiterst gecompliceerd. Het probleem verschoof zich namelijk wederom naar Annemarie, die immers enkele uren daarvoor had ingestemd met een vrijwillig vertrek naar Theresienstadt en hiervoor op de transportlijst zou worden geplaatst. Dit was echter nog niet gebeurd, zo bleek uit een opnieuw niet gepubliceerde passage. Annemarie, die met Mechanicus was meegekomen naar dr. Ottenstein, vroeg hem: ‘Hoe is het nu met mijn verklaring betreffende het Oosten?’ ‘Die krijgt u weer terug (Ottenstein overhandigde de verklaring). De commandant heeft de beschikking van Den Haag nog niet geparafeerd. U kunt dus hier blijven.’

Het resultaat van deze sinistere voorstelling was dat zowel Annemarie als Mechanicus plotseling verzekerd waren van een verlengd verblijf in Westerbork. ‘Wij kijken elkaar verbaasd, verbijsterd aan: een spannende film, waarin wij beiden de hoofdrolspelers zijn,’ noteerde hij.

De volgende dag beschreef Mechanicus uitvoerig het transport naar Theresienstadt, waaraan Annemarie en hij op de valreep waren ontkomen. In zijn dagboekschrift voegde hij er nog enkele, ongepubliceerde fragmenten over zijn vriendin aan toe: ‘Annemarie heeft vandaag bekend te hebben gelogen, toen zij mij meedeelde dat zij niet behoefde te worden geopereerd. Zij had het niet uit eigen baat gedaan, maar om mij het vertrek naar Theresienstadt gemakkelijker te maken. Ik heb geen reden om aan de waarheid te twijfelen.’ En op woensdag 19 januari: ‘Annemarie is in het ziekenhuis opgenomen. Ik heb er haar vanmorgen heengebracht. Zij heeft mij verzocht om, indien zij de operatie niet te boven komt, haar bezittingen onder de bewoners van de s-barak te verdelen. Ze is een nobel type, onbaatzuchtig. Zij heeft ook gezegd: Indien ik overlijd, is dat misschien een oplossing voor de verhouding tussen jou en Olga.’

Pas de maandag daarop verstrekte Mechanicus nadere informatie over Annemarie. Hij schreef: ‘De doktoren hebben bepaald, dat zij

202