Buigen onder de storm - Levensschets van Philip Mechanicus 1889-1944

2 Sociale omwenteling

Het vertrek van vader Elias viel ongeveer samen met het moment dat Philip van de lagere school kwam. Hij had uitstekende resultaten behaald en werd gerekend tot de uitblinkers van zijn klas. Philip leek voorbestemd om verder te leren, maar de omstandigheden in het gezin lieten verdere studie niet toe. Moeder Sarah verkocht nog steeds garen en band op de markten van het Waterlooplein, de Nieuwmarkt en de Jodenbreestraat. Ze kreeg dringend behoefte aan iemand die financieel bij kon springen. Haar oudste zoon had als 12-jarige de leeftijd bereikt waarop hij geld moest gaan verdienen.

Philip was door zijn jeugdjaren gehard. Alle ingrijpende gebeurtenissen, zoals de armoedige levensomstandigheden, de problemen van zijn ouders en de dood van zijn broers, zijn ongetwijfeld van invloed geweest op de vorming van zijn karakter en verantwoordelijkheidsgevoel.

Zijn talenten waren op zijn school in de Zwanenburgerstraat niet onopgemerkt gebleven. Volgens enkele aantekeningen die zijn latere, tweede echtgenote Annie Jonkman naliet, was het met name het schoolhoofd Van Zuijlen, die zich het lot van Philip aantrok. Van Zuij-len spande zich in om een goede toekomst voor hem uit te stippelen. Maar hoewel ook hij de financiële problemen van het vaderloze gezin Mechanicus niet kon oplossen, lukte het hem wel Philip geschikt werk te bezorgen.

Van Zuijlen nam contact op met de bekende journalist en sociaaldemocraat Pieter Lodewijk Tak. Tak, een van de voormannen van de Sociaal-Democratische Arbeiders Partij, zag kennelijk wel wat in de jonge Mechanicus. Door zijn bemoeienissen kon Philip werk krijgen bij het net opgerichte, socialistische dagblad Het Volk. Hij greep deze kans met beide handen aan en werd, twaalf jaar oud, knechtje op de expeditie-afdeling van deze krant.

De jeugd van Philip Mechanicus speelde zich af te midden van een turbulente periode in de Nederlandse arbeidersbeweging. Het was de tijd van de sdap en van de Diamantbewerkersbond, de andb. Het waren tevens de jaren waarin de kiesrechtkwestie de politiek beheerste en waarin het sociale bewustzijn van de lagere werkende klassen sterk groeide.

22