Buigen onder de storm - Levensschets van Philip Mechanicus 1889-1944

in december 1901 werd de achtste en laatste zoon geboren. Zijn ouders vernoemden hun zoon naar de gestorven Louis.

Elias’ alcoholgebruik bleef in deze jaren stijgen en in de buurt kreeg hij de naam een onverbeterlijke dronkelap te zijn. Vlak na de geboorte van de tweede Louis verhuisde het gezin naar de Korte Houtstraat 12. Op dit adres vond de onvermijdelijke breuk plaats. Voor Sarah was de maat vol. Elias verdween uiteindelijk, na veel onenigheid, naar een kennis in de Batavierenstraat. Sarah en haar kinderen betrokken in april 1902 opnieuw een woning in de Lange Houtstraat.

De Lange Houtstraat was in deze jaren een uitgeholde honingraat met grauwe, bouwvallige huizen. De voor- en achterkamers puilden uit van de mensen. Vaak hokte een volledig gezin in één kamertje. Omstreeks 1900 was de bevolkingsdichtheid in deze joodse buurt ruim zevenmaal groter dan gemiddeld in de rest van Amsterdam. Volgens Bep Peters-Mechanicus was het ‘een gribus van een straat, met hele donkere, houten trappen.’

Het contact tussen Elias en zijn zoons zou steeds verder vervlakken. Zijn kleinkinderen hebben hem nauwelijks gekend. De zoons namen het Elias bijzonder kwalijk dat hij hun moeder met alle zorgen had laten zitten en zij wilden liever niets met hem te maken hebben. Later sommeerden zij hun eigen kinderen om hun grootvader zoveel mogelijk te mijden. Emmy Mechanicus en Serah Jilink-Mechanicus, twee dochters van Ben, vertelden hierover: ‘We liepen wel eens met moeder op het Waterlooplein. Soms zei ze zachtjes: Kijk, daar staatje grootvader. Dan wierpen we schichtig enige blikken in zijn richting.’ Philips dochters Juul en Rita hebben hun grootvader nooit gezien. Wel weten zij dat Elias geprobeerd heeft het verlovingsfeest van hun vader en moeder te verstoren. Rita: ‘Dat feest werd bij mijn moeder thuis gevierd en ineens stond grootvader dronken op de stoep. Iedereen schaamde zich dood. Ze wisten niet hoe gauw ze hem de deur uit moesten werken.’

Een officiële scheiding tussen Sarah en Elias is nooit uitgesproken. Elias bleef met zijn drank- en gokgewoontes doorgaan. Hij woonde op talloze adressen. In 1932 werd hij, in deplorabele toestand, uit zijn huis in de Korte Keizerstraat gezet en overgebracht naar het Oude Lieden Gesticht in de Roetersstraat. Hier sleet hij zijn laatste jaren, tot de Duitse bezetters de joodse bewoners, ondanks hun hoge leeftijd, weghaalden en naar Westerbork transporteerden. Elias Mechanicus stierf, 79 jaar oud, in de gaskamers van Auschwitz, in november 1942.

21