Buigen onder de storm - Levensschets van Philip Mechanicus 1889-1944

standhouding,’ schreef Mechanicus. ‘Hij [Schlesinger] stopte mij een briefje in de hand, met de stempel: Lagerkommandantur, waardoorheen de handtekening van Schlesinger.’ Mechanicus hoefde dus niet weg. Hij pakte een verdwaalde kruiwagen, laadde zijn spullen op en keerde terug naar zijn barak. Hij werd van alle kanten gelukgewenst: ‘Men vindt, dat ik verschrikkelijk geboft heb, men vindt dat ik uit de doden ben herrezen, men vindt dat ik een gelukskind ben. Ik moet mijzelf in de arm knijpen om te geloven dat ik er nog bén, dat ik niet van Westerbork ben uitgewist.’

De volgende dag, 15 september, ontmoette Mechanicus Schlesinger. Hij kreeg een ijzeren handdruk. ‘Het was een vergissing,’ verklaarde Schlesinger droog. Daarmee was de zaak voor hem afgedaan. Het was echter duidelijk dat Schlesingers macht om kampbewoners voor transport te behoeden, behoorlijk was geslonken. Mechanicus, die op grond van zijn ervaringen van 24 uur eerder, iets dergelijks vermoedde, bezocht dr. Ottenstein van doAntragstelle. Ottenstein, zijn redder-op-het-laatste-moment, bevestigde Mechanicus’ bange gevoel. Hij raadde hem aan een Antrag in te dienen op grond van zijn ontbonden gemengd huwelijk met kind. Volgens Ottenstein was de kans op Theresienstadt dan groot. Dit advies volgde Mechanicus direct op. Hierna schreef hij Annie Jonkman, in een uiterste poging Westerbork te kunnen verlaten. Hij verzocht haar te overwegen opnieuw met hem in het huwelijk te treden: ‘Ik heb hier geïnformeerd of het mogelijk is verbroken huwelijken te herstellen en kreeg het positieve antwoord: ja, zelfs binnen enkele dagen (...) Indien je om morele overwegingen een herstel van huwelijk hebt afgewezen (in eerste aanleg alleen om mij voor transport te behoeden), dan wil ik op de zaak niet terugkomen. Indien het om technische redenen was, dan is er reden om je houding alsnog te bepalen. Meer kan en wil ik er op dit moment niet over zeggen. Ik vraag je dus slechts een principieel antwoord, zonder dat ik de bedoeling heb je daarop vast te leggen.’

Voor zover bekend is Annie Jonkman nooit concreet op dit voorstel ingegaan en Mechanicus is er in zijn brieven niet meer over begonnen.

Zoals dr. Ottenstein al had gesuggereerd, ontving Mechanicus op 5 oktober een blauwe ‘z-stempel’, die inhield dat hij voorlopig opnieuw van transport was zuriickgestellt. Hij kreeg deze stempel met zijn ‘half-Arische’ dochter als argument. Opgelucht schreef hij Ruth dit nieuws: ‘Dat heb ik dan aan jou te danken, omdat je van zo zuiver Arische afstamming bent!’ Wel kreeg hij bij de Registratur te horen dat

195