Buigen onder de storm - Levensschets van Philip Mechanicus 1889-1944

Mechanicus zou vernemen. Zij vertelde: ‘Wij waren bang dat hij inmiddels toch op transport was gegaan.’

Waarom hij zo lang niets van zich liet horen, bleef in eerste instantie onduidelijk. Mechanicus wist immers dat hij de familie en vrienden ongerust zou maken door hen lange tijd over zijn toestand in het ongewisse te laten. De opgespoorde feiten gaven uitsluitsel: Mechanicus heeft in Westerbork gedurende de eerste vijf maanden van 1943, zowel geestelijk als lichamelijk, een uiterst moeilijke periode doorgemaakt.

Tijdens het verblijf in herstelbarak 82 verslechterde in maart 1943 plotseling zijn gezondheid. In de eerste brief die hij na zijn lange periode van zwijgen aan Jo Heinsius zond, op 26 mei 1943, meldde hij: ‘Ik heb te kampen gehad met een stevige angina en ook met gewrichts-reuma, maar dat is nu zo goed als voorbij. Ruim drie weken heb ik hoge koorts gehad, waarvan ik stevig verslapt uit mijn bed kwam. Maar ik ben nu weer behoorlijk aan het bijtrekken, dankzij melkpap, een eitje en boter, en ik had ook nog wel wat reservekracht over (...) Het is een hele poos geleden, dat ik je van mij liet horen, ofschoon ik daartoe vaak genoeg het voornemen heb gekoesterd. De schrijf gelegenheid was vaak niet groot en de omstandigheden waren moeilijk.’

Mechanicus ging in deze periode door een diep dal, ook omdat hij in enkele maanden tijd een deel van zijn familie uit Westerbork had zien deporteren. Zijn jongste broer Louis was, op een zoon van broer Joop na, de eerste van de familie Mechanicus die werd ‘gepakt’. Samen met zijn vrouw Margaretha Peper en hun drie kleine kinderen werd hij al in de herfst van 1942 bij een razzia door de Duitsers in de kraag gevat en naar Westerbork gestuurd. Dit gebeurde kort vóór Mechanicus’ arrestatie. Vanuit Westerbork werden Louis en zijn gezin in oktober 1942 naar Auschwitz abgeschoben. Greta stierf gelijktijdig met haar kinderen op 15 oktober 1942 in de gaskamer; Louis werd eind februari 1943 omgebracht.

Begin november 1942 moet ook vader Eli as in het kamp zijn geweest. Niet lang, want al op 10 november 1942 ging hij op transport naar Auschwitz, waar hij direct na aankomst werd vergast. Of Mechanicus zijn vader in Westerbork heeft ontmoet, is onbekend. Hij schreef hier zelf met geen woord over. Wel is het zeker dat hij zijn broers Joop en Jaap met hun vrouwen en enkele van hun kinderen in Westerbork heeft gesproken en hun transport heeft meegemaakt.

Tragisch was daarbij het lot van Sara Mechanicus, een dochter van Joop. Sara was verpleegster in de inrichting voor joodse geesteszieken

151