Buigen onder de storm - Levensschets van Philip Mechanicus 1889-1944

Op 25 september 1942 kan zich in theorie het volgende hebben afgespeeld: Philip Mechanicus kwam, na zijn bezoek aan Fien Krelage, Van Kampen op de Stadhouderskade tegen. Mechanicus herkende Van Kampen, die misschien de eigendommen van S. in zijn bezit had. Mechanicus was op dat moment geïrriteerd door zijn bezorgdheid over Es-ther. Wat de exacte reden ook is geweest, de twee hebben mogelijk ruzie gekregen, waarbij de gemoederen dermate hoog opliepen, dat dit de aandacht trok van een passerende politieagent. Van Kampen moet op dat moment al in de gaten hebben gehad dat Mechanicus geen ster droeg en daarmee in overtreding was. In ieder geval liep de situatie voor Mechanicus uit de hand. De politieagent die bij de woordenwisseling kwam kijken, behoorde uitgerekend tot het bureau Joodse Zaken, dat speciaal was belast met het opsporen van joden die op enigerlei wijze ‘in overtreding’ waren. En dat was Mechanicus overduidelijk. De agent besloot daarop om zowel Van Kampen als Mechanicus te arresteren.

Wat blijft er over van het verhaal dat Mechanicus op de tram zou zijn gearresteerd? De voormalige woning van de familie Krelage, Stadhouderskade 142, ligt vlakbij diverse tramhaltes. Bij de Van Woustraat/ Westeinde kruist tramlijn 4 de Stadhouderskade. Een eind verderop kruist deze kade de Ferdinand Bolstraat, waar lijn 24/25 ligt. Juist deze lijn ging - en gaat nu nog steeds - naar onder andere de Botticelli-straat. Het is aannemelijk dat Mechanicus na zijn bezoek aan Fien Krelage naar één van de haltes is gelopen om daar op de tram naar huis te stappen. Het opstootje met Van Kampen heeft zich dan afgespeeld ter hoogte van de tramhalte waar Mechanicus stond te wachten. Het zou ook een plausibele verklaring zijn voor het hardnekkige tramverhaal dat omtrent Mechanicus’ aanhouding altijd de ronde heeft gedaan. Hij is dan alleen niet óp de tram, maar bij, of in de omgeving van de tramhalte opgepakt.

Er zijn twee personen die deze reconstructie over Mechanicus’ arrestatie kunnen bevestigen of ontzenuwen. Allereerst is er natuurlijk Van Kampen zelf. Hij werd geboren in 1886 en is al geruime tijd geleden overleden. Een dochter van Van Kampen toonde zich hoogst verbaasd, toen zij met de nieuwe gegevens werd geconfronteerd. Volgens haar berustte alles op een misverstand en had haar vader slechts ‘op verzoek van S.’ enkele meubels in bewaring genomen. Naar haar zeggen wist zij van een eventueel incident met Mechanicus niets af: ‘Mijn vader was na enige dagen weer gewoon thuis, niets aan de hand.’

123