Buigen onder de storm - Levensschets van Philip Mechanicus 1889-1944

noemd, was in overtreding bevonden door het ‘opkopen’ van meubels die toebehoorden aan een voortvluchtige joodse stadgenoot.

Het politierapport suggereert geen enkele samenhang tussen de twee arrestaties. Van Kampen werd, blijkens het rapport, na te zijn verhoord, ‘heengezonden’. Dat gold niet voor Mechanicus. Van hem werd gemeld dat de ‘verdachte op last van de Commissaris van Politie aan het 2de bureau in bewaring werd gesteld, ter voorgeleiding voor den sd,’ de Sicherheitsdienst.

Volgens Jan Schaap, de echtgenoot van Rita, die het onderduiken van zijn schoonmoeder bij zijn eigen ouders regelde, is het vrijwel zeker dat Mechanicus in september 1942 niet van het plan op de hoogte was dat zij in Beverwijk zou onderduiken. ‘Hierover is geen contact geweest tussen Esther, Mechanicus, of Annie Jonkman en ons,’ verklaarde Jan. ‘Hoe minder mensen wisten dat en waar Esther zat ondergedoken, hoe veiliger het was. Philip was hier niet bij betrokken. Later is hem dat wel verteld, maar op het moment van zijn arrestatie wist hij het volgens mij niet.’

Het was gebruikelijk dat de inboedels uit de door de joden verlaten huizen op last van de Duitsers werden weggehaald door de verhuis-firma van de NSB’er A. Puls; een bedrijvigheid die in de volksmond ‘pulsen’ werd genoemd. Om te voorkomen dat ook de eigendommen van Esther, Juul en Rita zouden worden ‘gepulst’, haalde Jan Schaap, vlak na Esthers vertrek, met paard en wagen, meubels en andere goederen uit de Uithoornstraat 63 op.

Vermoedelijk wilde Mechanicus die 25ste september bij Esther op bezoek, bijvoorbeeld om te vertellen dat hij pas bij hun dochters in Nijmegen was geweest, of om te zien hoe het met haar ging, nu zij alleen in de Uithoornstraat was achtergebleven. Hij moet zijn geschrokken, toen hij haar niet thuis trof en bovendien merkte dat haar huis zo goed als leeg was. Hij wist niet wat er met Esther was gebeurd. Waarschijnlijk was hij bang dat zij door de Duitsers was opgepakt. Het is logisch dat hij hierop naar haar beste vriendin ging - Fien Krelage - om te vragen of zij soms enig idee had waar Esther zich op dat moment bevond.

Philip Mechanicus nam een aanzienlijk risico door zich eind september 1942 zonder jodenster op straat te begeven. Het dragen van de ster was officieel ingevoerd en uitgerekend in deze maanden werd de controle op anti-joodse maatregelen streng toegepast. Inmiddels was de joden zoveel verboden, dat het niet moeilijk was hen op overtredingen te betrappen. De meeste Nederlandse politieagenten gedroegen zich op dit

120