Buigen onder de storm - Levensschets van Philip Mechanicus 1889-1944

chanicus en al voor de tweede keer getrouwd geweest. Wij hadden nauwelijks contact met Mechanicus, maar hij wist wel dat mijn moeder en Esther heel goed bevriend waren.’ Fien: ‘Mijn moeder vertelde ons op een avond toen wij van ons werk kwamen, dat Mechanicus die dag op bezoek was geweest. Hij vroeg of zij soms wist waar Esther zich bevond. Mijn moeder moest hierop het antwoord schuldig blijven. Pas later hoorden wij dat Esther net was ondergedoken bij Rita’s schoonfamilie in Beverwijk. Kennelijk was Mechanicus hiervan niet op de hoogte. Het viel mijn moeder op dat hij geen jodenster droeg. Zij attendeerde hem daarop en vroeg of hij niet bang was, waarop Mechanicus korzelig iets antwoordde in de trant van: Bang? Bang zijn we toch allemaal? Vervolgens is hij weggegaan.’

Mevrouw Krelage wist, volgens haar dochters, absoluut zeker dat Mechanicus, toen hij amper de deur uit was, door een politieagent werd gearresteerd. ‘Op de Stadhouderskade welteverstaan en dus niet, zoals het verhaal altijd is geweest, in een tram. Want op de Stadhouderskade reed geen tram,’ aldus Jo. ‘Ik weet niet of mijn moeder de arrestatie daadwerkelijk heeft gezien, of dat zij dit misschien van buren heeft gehoord. Dat heeft zij geloof ik ook nooit verteld.’

De twee dochters zijn ervan overtuigd dat hun moeder dit verhaal correct heeft weergegeven. Fien: ‘Zij vertelde het ons diezelfde dag nog en daarom kan zij dit nooit van zijn familie of vrienden hebben gehoord. Die wisten het toen wellicht zelf nog niet eens.’

Een opmerkelijk detail in Mechanicus’ arrestatie verhaal is, dat hij niet door de Duitsers, maar door een Nederlandse politieagent zou zijn opgepakt. Zowel de zusters Krelage als Mechanicus’ dochters maakten hiervan melding.

Het Gemeentearchief in Amsterdam bezit enkele tientallen dozen politie-dagrapporten uit de jaren 1940-1945. Deze rapporten werden dagelijks op de bureaus door agenten van dienst bijgehouden. Zij maakten nauwkeurig aantekening van alle binnenkomende gevallen.

Uit het dunne, onvolledige stapeltje politierapporten van zondag 27 september 1942, Mechanicus’ vermeende arrestatiedatum, bleek dat er die dag druk werd gevoetbald in Amsterdam. Ajax speelde een thuiswedstrijd, evenals afc. Agent van politie Van G. rapporteerde dat ‘de voetbalwedstrijd op het AFC-terrein te 16.15 uur in goede orde is verlopen. Bij de aldaar gehouden steekcontrole op het aanwezig zijn van joden en persoonsbewijzen werden geen overtredingen geconstateerd.’ De overige gegevens betroffen algemene zaken, zoals diefstal, in

118