De Arbeidsovereenkomsten in de Diamantindustrie

78

We zeiden daareven dat ons Burgerlijk Recht zich niet bezig hield met de bijzondere eigenschappen van de waar „arbeid” of van de bizondere economische positie van den arbeider. De arbeid is eene waar, die niet kan worden gereserveerd, elk oogenblik onbesteden arbeid is een verlies voor den arbeider, die in den regel weinig of niet meer heeft dan zijne arbeidskracht om van te leven.

Heeft een dergelijk arbeider als aannemer, laat het zijn als los werkman (die niet altijd is arbeider in dienstbetrekking) zich tot eenig werk verbonden, dat onmogelijk wordt of dat hij niet kan tot stand brengen bijv. wegens plotselinge kortstondige ziekte. Dan draagt hij een vermogensnadeel dat hem moeilijk valt te torsen niet alleen, maar buitendien heeft hij dikwijls onkosten gemaakt die hij bovendien op zijne schouders moet lasten. Art. 503 van de Egyptische Code Civil geeft in dit geval een practisch voorschrift. Bij de zoogenaamde louage d’industrie moet dan de aanbesteder tegen den kostenden prijs de materialen overnemen die hem nuttig kunnen zijn. Hier is dus gewaakt tegen „onredelijke verarming” van den arbeider. Verdere doorvoering van dit beginsel ware ge-wenscht, echter met wering van nuttelooze dogmatiek. En dit kan gevoegelijk geschieden door den rechter hier, waar ingewikkelde verhoudingen kunnen ontstaan, vrijheid te geven, naar bevind van zaken te oordeelen, voor de gevallen, waar een arbeider-aannemer door toeval of overmacht wordt getroffen , — alzoo hem gelegenheid gevend om, rekening houdend met de vermogenspositie van partijen, te bepalen welk deel der gemaakte noodzakelijke onkosten door elk der partijen worde gedragen.

Voor een deel der gevallen evenwel moet een scherp geformuleerd beginsel in de wet zijn neergelegd. Namelijk voor die gevallen waar de aannemer feitelijk dezelfde positie inneemt als de arbeider in dienstbetrekking. En dit is het geval, waar den werkman een arbeid is opgedragen die zijne heele of meer dan de helft zijner arbeidskracht gedurende eenen bij wet te bepalen tijd in beslag neemt, of waar met denzelfden