Met de stroom mee

Onze Lezer echter heeft van dergelijke verbitterde machinaties onder toneelspelers reeds zoveel gehoord, dat we hiervan deswege, en ook wijl we enige haast hebben, moeten afzien. Maar als ’t geld van Lucas en van zijn vriend Schouten op is, en die knapen weten niet met geld om te gaan, wordt ih ’n charcuterie ’n broodj'e, of in ’n gaarkeuken wat dunne soep gegeten. Het vocht is niet te eten, maar Lucas leert hem er ’n lepel mosterd door te roeren, dat geeft ’n beetje smaak. Dan de friten, dat smaakte in het begin heerlijk, maar nu hangt ’t je de keel uit, net als de taaie biefstuk en de Brusselse liedjes van 1’amour-toujours.

Het pad der kunst gaaf, gelijk bekend is, niet over rozen, ,en stellig niet dat der expressionistische kunst; daar komt wat bij kijken. Hier gaat ’t om de ziel, de kunst moet middel zijn tot ’n hoger leven, geen kunst om de kunst! Gemeenschapskunst om de mensen beter te maken, leert hij Eddie, in ruil voor de tip van mosterd in die soep. Lucas doet ’n poging om met zwaar geschut Lode’s stellingen te bestrijden: de alom geliefde, grote dichter van Vlaanderen, Polydoor Ronde, is voor „1’art pour 1’art.” Maar allengs raakt Lucas vaster verstrikt in Lode’s invloed, wiens aplomb overtuigt; hij wordt hevig religieus, schildert uitgemergelde Christussen en heiligen, die slanke lijn, maar vrijwel geen lijf bezitten. Vlees, dat is goed voor de walgelijke slagerswinkel van Rubens, voor de heidense vleespaleizen der Renaissance, die geen ware vroomheid kende!

Lode moet toch boosaardig lachen, als hij Eddie aan ’t werk ziet. Da’s n,og niks. Prof. Stijn Maes, Eddie’s verfoeilijke impressionistische leraar, die in kleuren zwelgt, laat hem zijn gang maar gaan. Voor Lode kwam, zat Eddie vast in de kleine vlekjes van Seurat en Signac, maar Lode zei: „Anders, kerel, vind in godsnaam ’n ,eigen manier!”

Eddie wanhopig aan ’t zoeken naar ’n eigen manier; hij peinsde, schilderde schaduwen waar ze niet vielen, of maakte dezelve groen, in plaats van blauw. Maar tenslotte vomd hij er wat op en nodigde den knappen Lode uit, nog eens op ’t atelier te komen en eindelijk ’t resultaat te zien. Hij had ’n Piëta gemaakt.

Lode beweegt zich tussen al die jonge mannen en vrouwen, die hij bijna stuk voor stuk kundiger oordeelt

58