Arm en rijdend op een ezel

wreed verstoord door de raciale botsingen in Brooklyn, die tot slacht offers aan beide zijden hebben geleid.

Dit alles moet velen het gevoel hebben gegeven van de over winning van het kwaad, van het eind van de eigen wereld. De slogan, dat Mosjiach niet alleen ‘on the way’ is, maar er al daadwerkelijk is, vormt een weerspiegeling van het gevoel van ondergang, onmacht en existentiële bedreiging, die men allerwegen gewaar werd. Tevens klonken er stemmen, dat deze ontwikkeling van het kwaad een inherent deel vormde van de barensweeën van de messiaanse tijd. Ook Bi-leams vloek verkeerde immers tot zegen.

De specifieke vorm, die het Lubavitcher messianisme heeft aangenomen, heeft niets uit te staan met een opvolgingsstrijd, maar met sociaal-economische en politieke faktoren. De Rebbe heeft zijn gezag steeds verder gedecentraliseerd. In elke Lubavitcher vestiging zijn functionarissen benoemd, die het plaatselijk gezag dienen uit te oefenen. Niettemin blijven verwantschap, economische competitie en rivaliteit op andere gronden een bron van verdeeldheid' ⁵,

De huidige situatie doet mij denken aan de tijd van de opkomst van de Haskala in het begin van de negentiende eeuw. Toen hebben chassidiem en hun tegenstanders zich aaneengesloten om de dreiging van sekularisatie te kunnen weerstaan. In feite kunnen we op dit moment eveneens een nieuwe wending verwachten, nu de Intifada niet alleen tot een nieuwe eenheid heeft geleid onder de Arabische bevolking van Israël, maar ook onder de orthodoxie. Het gevaar voor het lijfelijke bestaan heeft tot een hechtere relatie tussen de verschillende orthodoxe groeperingen geleid dan er in de afgelopen tientallen jaren ooit is geweest. Als de voorspelling van de Lubavitcher Rebbe, dat de komst van Mosjiach nabij is, één dezer dagen bewaarheid mag worden - en wat mij betreft, mag dit absolute goed spoedig aanvangen na het absolute kwaad, dat wij een halve eeuw geleden hebben ondervonden en dat vooral door de inval in Normandië op deze zesde juni 1944 een halt werd toegeroepen dan treft Mosjiach als gevolg van de internationale politieke situatie wellicht een verenigde ortho doxie aan.

Meneer de Rektor Magnificus, leden van het College van Bestuur, dames en heren,

Eerst en vooral zou ik het Bestuur van de Akademie voor Jo dendom willen bedanken voor alle moeite, die het heeft gedaan om

19