Arm en rijdend op een ezel

leden door de eeuwen heen orthodoxe leiders hebben opgeleverd en die hun afstamming op koning David terugvoeren. Veel chassidische rebbes behoren tot deze families. Chassidiem kunnen dus gemakkelijk menen, dat hun Rebbe, die zij als de allergrootste tsaddlek van hun tijd mogen beschouwen, tevens Mosjiach zal blijken te zijn, wanneer de messiaanse tijd aanbreekt. Dezelfde opvatting is ook bekend bij andere chassidiem.

Het voornoemde gesprek tussen de Rebbe en mijn informant, vond ongeveer zo’n jaar of vijftien geleden plaats. Onder de Lu-bavitcher chassidiem gonst het nog steeds van de geruchten. Dat Is niet geheel onbegrijpelijk, want de Lubavitcher Rebbe heeft herhaaldelijk en in met mis te verstane bewoordingen te kennen gegeven, dat de messiaanse tijd nabij is en dat men zich daarop dient voor te bereiden. Hij heeft echter in al deze jaren zelfs niet één maal gezegd “en ik ben die Mosjiach⁴."

Niettemin ontlenen de chassidiem aan de uitspraken van de Rebbe meer dan de Rebbe eigenlijk ooit heeft gezegd. Dat zijn uitspraken die meerwaarde krijgen, vinden veel chassidiem overigens vanzelfsprekend. In de eerste plaats is het nog niet voorgekomen, dat de Rebbe iets heeft voorspeld, dat met is uitgekomen. Ver voor de massale emigraties van de Russische joden naar Israël plaatsvonden zo’n drie jaar eerder - heeft de Rebbe de Israëlische regering geadviseerd om een groot aantal woningen voor Russische joden te bouwen. Niemand kon zich in die jaren voorstellen, dat er een dag zou komen, waarop het de Russische joden zou vrijstaan om de Sovjetunie te verlaten. Niemand kon het zich voorstellen, dat de voorspelling van de Rebbe dat het tijdens de Golfoorlog in Israël “veiliger zou zijn dan in New Vork" bewaarheid zou worden. Geen van de negenendertig scuds, die op Israël zijn afgevuurd, heeft immers direkte slachtoffers gemaakt. De chassidiem geloven dus en niet zonder reden, dat -wanneer de Rebbe zegt, dat de messiaanse tijd nabij is ■ de Rebbe ook meent wat hij zegt. In de tweede plaats voegen de chassidiem hier aan toe - volgens de redenering, dat de Mozesfiguur van de generatie Mosjiach moet zijn dat de Rebbe zelf Mosjiach is. Dat laatste is echter een veronderstelling, die nooit door de Rebbe is geopperd. In het Lubavitcher messianisme dienen we twee verschillende zaken uit elkander te houden Aan de ene kant is er de voorspelling van de Rebbe, dat Mosjiach aan het komen is. Aan de andere kant zijn het de chassidiem, die daaruit hun eigen conclusies trekken⁵