Het haarlint

De eerste twee dagen at Hanna in de keuken. De derde dag zat ze met ons gezin aan tafel, aan een van de lange zijden, naast mijn zusje.

'Het is beter dat ze samen met ons eet,' had mijn moeder de vorige dag tegen mijn vader gezegd en deze had bevestigend geknikt. Waarom het beter was, vroeg ik niet, maar ik vond het wel zielig dat het meisje met schalen en borden van de keuken naar de kamer liep en daarna terug moest om in haar eentje te eten, terwijl het gezin opgewekt aan tafel zat. Die opgewektheid had in het begin wel wat te lijden onder Han-na's aanwezigheid. Ze was een vreemde in onze kleine kring, een vreemde van andere stand. Hoe het met de standen precies gesteld was, wist ik niet, maar ze bestonden en Hanna werd nu eenmaal door het feit dat ze een dienstmeisje was tot de volksklasse gerekend.

Gelukkig bleek daar aan tafel niets van. Misschien had mijn moeder haar enige lessen gegeven. Hoe het zij, Hanna at niet van haar mes, ze likte haar vingers niet af, ze goot haar koffie niet uit haar kopje op haar schoteltje, ze maakte geen weerzinwekkende geluiden zoals smakken en boeren, ze veegde haar mond niet met haar hand af, maar bediende zich netjes van servet of zakdoek. De enigszins gedwongen toon van de tafelgesprekken verdween spoedig, we praatten vrijuit en maakten grappen, waarin soms ook Hanna betrokken werd. Haar reactie was doorgaans een glimlach of ten hoogste een enkel woord, uitgesproken met een accent dat niet veel van het onze verschilde.

In een vak onder de glazenkast in de keuken lagen een paar persoonlijke bezittingen van Hanna. Een ringetje dat ze alleen na afloop van haar werk aan haar vinger schoof en nog een paar kleinigheden. Bovendien lagen daar twee dunne boeken die ik te leen vroeg zodra ik ze had opgemerkt. Ze heetten Het laatste kleinood en Nergens t'huis. Alleen al die spelling 't'huis' boeide me en het duurde niet lang of ik had me vertrouwd gemaakt met de lotgevallen van de nergens t'huis zijnde held.

In Het laatste kleinood lag een gedroogd blad dat ik wegens zijn broosheid zo voorzichtig hanteerde alsof dit het laatste kleinood was. In het verhaal zelf was het kleinood een voorwerp waarvan ik me alleen herinner dat het de zwaarbe

27