Het haarlint

pedagogische invloed van de werkloosheid. 'Ik heb het nu niet over jou, maar over mij. Over mij als vertegenwoordiger van het nog werkende deel der samenleving. Mijn ogen gaan hoe langer hoe wijder open voor de onpeilbare afgrond waarin onze samenleving bezig is te verzinken.'

Henks ogen gingen niet wijder open, ze vielen dicht, maar hij zag nog kans een kop koffie leeg te slurpen.

Zijn volgende bewuste handeling verrichtte hij vele uren later. Hij werd wakker, keek om zich heen en zag dat er behalve hem niemand in de kamer was. Martijn moest al lang naar school zijn en hij, Henk Swart, moest zijn loopbaan van werkloze aanvaarden.

Het duurde even eer hij tot het volle besef van zijn huidige situatie terugkeerde.

Het nieuwe tijdperk was zo feestelijk ingeluid dat hij het gevoel had rond te lopen met een hoofd dat aan stukken dreigde te vallen en met een keel als een uitgedroogde waterput. Daartegen hielpen de buitenlucht en een paar glazen melk in een kroegje aan de toonbank. Vervolgens kon hij zich geheel aan het nietsdoen gaan overgeven.

Daar nietsdoen wel een woord, maar geen werkelijkheid is, kwam het erop neer dat hij zich inliet met bezigheden die nooit op zijn verlanglijstje hadden gestaan. Een spoorkaartje kopen naar het dorp dat hij niet wilde weerzien. Kijken naar een platteland waar de bewoners nog steeds niet begrepen hadden dat de natuur pas acceptabel werd als men haar tot stad had veredeld. Een medereiziger voorlichten die in de verkeerde trein bleek te zitten en aanstonds ingewikkelde overstapbewegingen zou moeten maken.

Henk herinnerde zich Martijns dronkemansgejengel: 'Wolken van weelde.' Hij keek naar de wolken boven Hollands kuststreek, vervaarlijke koppen die de duurzame waterigheid van zijn vaderland moesten waarborgen. Wolken, waterigheid, werkloosheid, een wereld van wee.

Het dorp was zo naakt en kaal als een dode seizoenplaats maar kan zijn. Veel stuivend zand, heftig zeegebulder en weinig voorbijgangers. Maar allen in gevecht met de wind. Luiken voor de ramen van hotel- en pensiongebouwen, fietsen, een auto, een hond en verder eindeloos veel kille straatstenen. In het ouderlijk huis kwamen hem de luchtjes van het verleden tegemoet.

12