De tweede jeugd

Bonger lacht luid. — Ik heb me door U laten intimideeren, maar daar is nu geen sprake meer van. Als ik zin heb om naar den afgrond te gaan, zooals U ’t noemt, dan moet ik dat verantwoorden en niet U. Ik wil alleen zijn en met rust worden gelaten...

— Meneer Bonger, zegt de arts zeer rustig, dan heb ik mijn plicht gedaan. Goeden morgen.

Dan schrijdt hij de kamer uit — als een overwinnaar, denkt Bonger. Want het is bij hem als steeds: nadat hij een moeilijke zege heeft behaald, vernedert hij zichzelf. Niet dat hij spijt heeft over het vertrek van den arts. Integendeel, hij is verheugd, eindelijk weer alleen te zijn, maar hij kan zich niet realiseeren, waar hij nu eigenlijk aan toe is. Wat beteekent dit? Vanwaar deze plotselinge verwardheid? Leeft zijn moeder dan nog? Hoe komt hij daar nu bij, ze is immers al jaren en jaren geleden gestorven en die bloedhond van een vader heeft haar vermoord. Ook dat is niet waar: hij heeft den dokter leugens liggen vertellen. Hij heeft zichzelf tot een interessante, gedupeerde figuur gemaakt en daarvoor zijn vader belasterd. Het kan niét zoo zijn geweest, dat had immers geen mensch uitgehouden. Dan zou hij nu hier niet zijn en zijn handen zien, die op het dek liggen, en constateeren, dat ze er volkomen bloedeloos uitzien. Logica — om Godswil logica... Het is toch alles zoo eenvoudig, want hij is, om het zoo uit te drukken, individueeler dan ooit te voren. Hier ben ik — ginds is de rest. Een jammerlijk leven leiden al die menschen, zij merken niet, dat zij zijn omgekomen, want de wereld draait nog steeds en zij verbeelden zich mee te draaien. Hij heeft

67