Westerbork en een vraaggesprek met zijn Commandant Gemmecke in 1948

Osten abgesehoben” waren. Hij legt dan uit, dat met „dem Osten” Auschwitz bedoeld werd cn deze mensen zijn niet naar Auscbwitz getransporteerd, maar naar Tberesiënstadt.

21. Is dit transport van 4 September teruggeroepen met het oog op transportmoeilijkheden?

Daar was hem niets fan bekend. Deze vraag wordt gesteld in verband met de geruchten, die achteraf verspreid werden en die o.m. inbielden, dat pogingen waren gedaan om dit transport terug te laten roepen. Hij weet wèl, dat deze trein bij Assen en Zwolle een tijdlang beeft stilgestaan, maar vermoedt, dat dit zijn oorzaak vond in de moeilijkheden met de spoorwegverbindingen in Duitsland.

23. Voor het vertrek van dit transport van 3.000 mensen hebt U een verklaring afgelegd, waarin U allen het beste wenste en hoopte, dat het iedereen goed zou gaan. Het speet U, dat V niet in staat ivas geweest personenwagens te krijgen; alleen een aantal goederenwagons waren beschikbaar gesteld om de mensen naar Tberesiënstadt te vervoeren. Deze wagons werden afgesloten en verzegeld en waren oorspronkelijk bestemd voor het vervoeren van 12 paarden.

Lange tijd heb ik met hem over deze vraag gedelibereerd, o.a. over bet feit, dat bij meer dan zestig mensen, waaronder ouden van dagen en kinderen, in één veewagen heeft laten vertrekken. Twee volle dagen en één nacht duurde de reis, zonder licht of lucht en als proviand slechts een brood. Gem-mecke verdedigt zich door te zeggen, dat bij al bet mogelijke gedaan beeft om personentreinen te krijgen. Dit was echter, mede in verband met het stadium waarin de oorlog zich ontwikkelde, niet mogelijk. De Spoorwegen in Utrecht konden hem geen andere wagons dan deze ter beschikking stellen en op bevel van Den Haag moest hij dit transport door laten gaan. Hij vertelt verder, dat hij in het begin de beschikking had over hout om banken e.d. te maken, maar in 1944 was ook dit niet meer mogelijk. Ik verwijt hem, dat het verboden was

14