Westerbork en een vraaggesprek met zijn Commandant Gemmecke in 1948

Gemmecke vertelt, dat hij er geen vermoeden van had, wat er met de Joden gebeurde. Ik vraag hem of hij nu weet dat deze practisch allemaal vermoord zijn. Hij antwoordt: „Door de mededelingen die mij achteraf zijn gedaan, ben ik hier nu van op de hoogte.”

Ik herhaal nog eens dat van die 110.000 Joden slechts 6.000 zijn teruggekeerd.

19.    U hebt destijds een verklaring afgegeven aan verschillende mensen,luidende als volgt:

LAGERCOMMANDANTUR.

An ........................ Baracke: .....................

Sie werden auf Grond der Vereinbarungen des Herrn Reichskominissars mit den Yertretern der evangelischen Kirche nicht nach dem Osten abgeschoben werden.

Der Lagerkommandant:

SS-Obersturmfübrer.

Deze mensen hebt V toch weggestuurd op 4 September 1944?

„Das ist nicht war!” In plaats van Schoenmaker stel ik hem nu dezelfde vraag en nogmaals beweert hij, dat dit niet waar is. Ik baal mijn documenten te voorschijn en duw hem de betreffende verklaring onder de neus: „Ritte!” Hij leest en denkt na. Hij herinnert zich dan, dat hij deze verklaring heeft afgegeven. Het was op bevel van de „Reichskommissar Z.B.V.” Ik vraag hem wat Z.B.V. betekent. „Zur besonderen Verwen-dung” van Schmidt uit Den Haag. „Maar U hebt deze mensen toch weggestuurd, ofschoon U een schriftelijke verklaring had gegeven, dat deze niet zouden worden „abgeschoben”? Hierop ontstaat dan een dispuut tussen Gemmecke en mij, mede in verband met de volgende vraag.

20.    Was dit niet in strijd met Uw schriftelijke belofte en verklaring?

Hij antwoordt hierop, dat hij de instructies moest opvol gen, die hij kreeg, maar dat deze mensen trouwens niet „nach dem

13