handel blijven, de fabriek zich houden aan de fabriek, het kantoor aan het kantoor?
Zeker is het, dat men op die wijze alle kans heeft elkander goed te begrijpen. Men kent dezelfde belan-gen, heeft dezelfde voorstellings-complexen, gebruikt dezelfde termen, beweegt zich binnen dezelfde lijnen. Men aanschouwt hetzelfde perspectief, streeft naar eendere doeleinden en heeft een gelijke wordings-school doorloopen.
Maar er zijn er, die den maatschappelijken hutspot toch liever wat beter door-elkaar-geroerd zien; dat zijn zij, die het gevaar begrijpen, dat erin ligt, de heele levensreize in ,t zelfde spoor, op een eender traject te volbrengen, die frissche lucht, verruiming, verbree-ding van blik verlangen en die het gevaar der verstar-ring, van de toenemende bekrompenheid kennen, en vreezen voor het opgaan en ondergaan in de kleine pietluttigheden, onder de dwingende suggesties van den sleur eener al te bekende levenshouding.
Dat zijn de lieden die weten, dat er contact moet zijn tusschen de verschillende levensniveaus, willen het geen stilstaande poelen worden en dat men innerlijk het meest levend blijft, wanneer men de aanraking met de buitenwereld niet verliest.
Maar hoe dit nu in 't algemeen mag wezen, wanneer men dergelijke overwegingen ergens liet gelden dan zou dat zeker bij het onderwijs moeten zijn, dat daar binnen den Chineeschen muur zijner bizonderheid, scherp afgescheiden van de buitenwereld ligt. De aard van het werk, welks resultaten nu eenmaal gedurende jaren niet getoetst kunnen worden aan de eischen der practijk, brengt mee dat men hier als vanzelf ver-vreemdt van die buitenwereld.
Den Chineeschen muur te verbreken, die hen om-geeft, welke de neiging hebben te gaan denken in me-thoden en boekjes en sommen en leesplanken, in cijfers
34