De lamp van den meester

goede en edele wedstrijd, tusschen de twee jongens. Want tenslotte was eerzucht toch niet het eenige, en zelfs niet het voornaamste motief, dat de jongens dreef; zij hadden een veel beter; zij hadden het groote motief, dat de beste spoorslag is om te werken: de liefde leidde hen.

Want als jongens en meisjes opgroeien, dan is er zooveel dat anders voor hen wordt. Zij zijn dan als de Grizzlybeer uit het verhaaltje, die groot geworden, de welbekende dingen, waar hij vroeger tusschen verkeer-de, kleiner ziet, meer van uit de hoogte. De verhou-dingen verschuiven zich.

Voor de jonge menschen is het alsof zij nieuwe oogen hebben gekregen. En juist voor wat zij het beste gekend hebben, hun thuis, zijn zij het meest aan een nieuwe oriënteering toe.

Altijd hebben zij in dat gezin geleefd, zij kennen het van binnen door en door, gezien vanuit hun eigen kleine persoonlijkheid.

Maar nu komt de school, en later de werkplaats en zij worden ingeschakeld in een grooter, in het maat-schappelijk organisme en nu zien zij datzelfde gezin van buiten af, het is een van de vele, het is kleiner geworden, en zij gaan aan het vergelijken. Zij zien de plaats die het in de wereld inneemt, zij taxeeren het op stand; het doen en laten van vader en moeder, van elk der gezinsleden gaat zich afteekenen op dien nieu-wen socialen achtergrond, dien zij hebben leeren ken-nen, en zij meten onophoudelijk waarden af,

In die periode van geweldigen innerlijken groei, die hun uittreden uit de streng besloten gezinssfeer ken-merkt, rijpt eerst recht hun gevoel. Hun moreel inzicht neemt toe. Het wordt zelfstandig en krachtig, het krijgt vastheid en nieuwen inhoud en het groeit, doordat het zijn sappen trekt uit een breederen, dieperen voedings

120