Jacob Hiegentlich

Siegfried ontnuchterd, hij liep in gedachten naast z’n vriend. Vanavond in De Zwarte Ruiter waren alle rancunes, alle kleine vijandelijkheden stopgezet. Hoeveel zelfbeheersing had grootvader niet van node gehad, zich te handhaven, hoeveel grofheden niet moeten verduren, eer de rhetorische erkenning: ziedaar ’n mens, zijn zoon, den oprechten halven gare oom Israël werd toegezwaaid. Nu was de familie Moser erkend, nu was ze „een van ons” geworden. En wie waren die „ons” ? Kleine burgers en outlaws. Altoos moesten de Joden een surplus bezitten, geestelijk of anderszins, had hij ergens gelezen, boven den stand, waarin ze werden toegelaten. De Mosers waren gewoon hun gedachten daaraan uit te schakelen, zoals ze de radio overschakelden als Hitler of zijn paladijnen de wereld door de microfoon profeteerden. Als *n boze nachtmerrie herinnerde Siegfried zich huiverend de begrafenis van ’n klein Joods vriendinnetje van acht jaar. Mirjam, heette ze, als de moeder van hun Heiland. De jongens hadden op ’t hek van ’t klooster gezeten en haar nagedachtenis ontwijd, wilde scheldkreten en stenen suisden door de lucht: Een, twee, drie, ’n Jodin kapot, vier, vijf, zes, *n deksel erop. Uit ’n hels verleden klonk die gruwelijke spot in aangezicht van het heilige afzijn. Dan de geestelijke ellende der latere jaren, hoe blij was hij de kleine, konkelende stad te verlaten, al had het zich uitbreidend bedrijf van Moser den uiterlijken smaad den brutalen mond gesnoerd. Dan Wenen, de Universi-teit, waar den Joodsen professors door de machtigste middelen het zwijgen werd opgelegd; de moderne beschaving argumenteerde met het werpen van vuil en opereerde ’t gelukkigst met de vuist. Maar nu was hier alles best, want hij was verliefd op de stad die de zijnen eens had willen uitstoten, hij hield van