Gisteren komt nooit weerom ...

'Lezen en schrijven kun je leren' 67

Intussen zat iedereen bij ons in de buurt in duizend doodsangsten, omdat het telegram er nog niet was met de mededeling dat grootmoeder veilig en wel was aangekomen.

Verdedigde ze zich later, toen we haar vertelden hoe bezorgd we geweest waren:

'Nou ja, jullie bent niks gewend. Jullie moet maar rekenen, als ze me 's nachts gappen, brengen ze me wel weer terug als ze me bij daglicht zien.'

Maar al stelde ze in haar verhalen die reis nog zo eenvoudig voor, die bescheidenheid was maar voorgewend. Zo ingetogen was ze werkelijk niet.

In werkelijkheid was ze er wat trots op, dat ze die reis in haar eentje had gemaakt, dwars tegen de gehele familie in. Toen ze, bijna een jaar later, weer in de buurt terugkwam, heeft haar schoonzoon uit Londen haar voor alle zekerheid maar tot Amsterdam begeleid.

Protesteerde ze:

'Dwaasheid. Ik kan best alleen reizen. Zie je wel, dat een mens niet behoeft te kunnen lezen of schrijven.'

En ze heeft gedurende de verdere jaren van haar leven altijd met een verwijzing naar deze Londense reis beweerd, dat een mens het best buiten lezen en schrijven kan stellen. Ze voelde haar tocht als een triomf op al degenen, die wel geletterd waren. Maar haar grootste glorie kwam pas, toen ze longontsteking kreeg in dezelfde tijd, dat mijn moeder met een zware griep het bed moest houden. Grootmoeder was toen zesenzeventig jaar oud. De dokter keek erg bedenkelijk.

'Ik ben bang, dat het ouwe mens het niet ophaalt, ze is ijzersterk, dat is waar, maar een longontsteking op die leeftijd is vrijwel zonder hoop. In elk geval moet er een verpleegster komen. U ziek en uw moeder stervend, hier moet een dag- en nachtzuster bij.'

De verpleegster kwam. En grootmoeder mocht haar niet. Dat lag in het geheel niet aan de verpleegster. Grootmoeder heeft met dokters en medicijnen nooit goed overweg gekund. Als ze ziek was, en de dokter schreef geen medicijnen voor, mopperde ze:

'Daarvoor ben je nou in de ziekenbus, er kan nog niet eens een drankje vanaf.'

Schreef de dokter een drank voor, dan gebruikte ze er geen druppel van. Het flesje stond ongeopend in de hoek van de schoorsteen; en grootmoeder mopperde:

'Een drank heeft hij voorgeschreven. Voor wie? Voor de schoorsteen, die niet ziek is.'