Gisteren komt nooit weerom ...

'Hoort Israël...' 41

van de wijsgeer, die de wereld heeft gezien, de mensen heeft begrepen en hun alles heeft vergeven. Wanneer men hem bijvoorbeeld vertelde, dat een of andere buurtgenoot een intens gemene streek had uitgehaald, zo infaam, dat iedereen er schande van sprak, dan placht meneer Maandag te mompelen:

'Nebbisj... niemand haalt een gemene streek uit voor zijn pleizier.'

Zoveel vergevensgezindheid wordt nooit begrepen en zeker niet gewaardeerd. Vooral wanneer het duidelijk was, dat de boosdoener de gemene streek heus niet uit noodzaak, maar werkelijk uit snood en boosaardig plezier had bedreven.

Zei meneer Maandag:

'En als die man dan inderdaad voor zijn pleizier slecht is, dan moet je dubbel medelijden met hem hebben. Nebbisj

Over de meeste anekdotes, die hij verzon en verder vertelde, lag een waas van droefgeestig medelijden. Hij lachte, omdat hij niet wilde huilen. Eén anekdote noemde hij zijn lievelingsverhaal:

'Er was eens een Poolse jood, en die zei: ik ben er trots op, dat ik een jood ben, want als ik er niet trots op was, dan was ik toch een jood... kan ik er toch beter trots op zijn.'

In zijn schatting was deze grap de essentie van alle moppen, die het onthouden waard waren. Vraagstukken, die andere mensen in heftige beroering brachten, konden hem slechts verleiden tot een van zijn stopwoorden:

'Mensen... Je moet niet meer van hen verwachten dan dat ze mensen zijn, en dat is niet zoveel.'

Of:

'Waarom maakt iemand zich druk? Over honderd jaar zijn we allemaal dood.'

Of:

'Als iemand hulp nodig heeft, ontdekt hij pas, dat hij alleen op de wereld is.'

Misschien had meneer Maandag die houding van een wijze grijsaard wel geërfd. Hij liet zich er graag op voorstaan, dat hij nog verre familie was van de Ba'al Shem, de Beheerser van de Naam, de legendarische joodse geleerde, die in het oosten van Europa als een profeet werd geëerd. In het kleine kerkje in de Kerkstraat kende men die familiebetrekking. Wanneer meneer Maandag binnenkwam, ging er een bijna onhoorbaar gefluister door de rijen der biddende mannen. Hij was immers