Land van de toekomst

rechtvaardigheid heeft gezegevierd, een wereld zal zjjn van hoger zedelijke orde.

Wat is cultuur?

In de eerste jaren van de onbeholpen socialistische beweging van

Nederland, werd op vergaderingen van arbeiders dikwijls voorgedragen uit Vorstenschool van Multatuli. Vooral de beroemde samenspraak, waarin, de woorden voorkomen:

״Het volk is laag gezonken, moeder, Kunst en schoonheid gaan ten onder In een poel van smartelijk lijden."

Op de diepe bodem van de strijd voor een centje meer en een uurtje minder, lag altijd het verlangen naar een maatschappelijke orde, waarin de geestelijke goederen der mensheid toegankelijk zouden zijn voor allen.

Het verlangen naar een ruim aandeel in de cultuur.

Wat is cultuur?

Het Plan antwoordt op die vraag:

״Feitelijk is ״cultuur" het gehele samenstel van menselijke verworvenheden: alles wat de mens geschonken is en wat hij heeft gemaakt, taal, maatschappelijke en politieke instellingen, techniek, zeden, omgangsvormen en onderlinge waarderingen, godsdienst, kunst, wetenschap."

Het Plan houdt zich in het derde deel uitvoerig bezig met vraagstukken van cultuur en gemeenschap.

Daarbij heeft men het oog op:

het geheel van geestelijke waarden en producten... op de cultuuroverdracht in en buiten de school, op de ontspanning, op de wetenschap en de kunst.

Dat wil dus zeggen:

cultuur omvat de geestelijke goederen, de kunst en het onderwijs en de wetenschap.

Krijgen in onze dagen alle mensen volle gelegenheid hun deel te hebben in de groeiende cultuur?

De ontwikkeling van de maatschappij heeft er toe geleid, dat de banden, die in vroeger eeuwen de mensen met een eigen beperkte cultuur verbonden, losser zijn geworden.

Zeker, de techniek verschaft in sommige opzichten de mens meer kansen tot ontplooiing dan vroeger.

Maar het is niet alles winst. Er is veel schijn-winst bij.

De maatschappij wordt steeds ingewikkelder.

Schoolse kennis krijgt in onze dagen dikwijls meer betekenis dan gaafheid van karakter.

Het onderwijs wordt gericht op verstandelijke dingen.

Professor van der Leeuw heeft van dat onderwijs gezegd, het ״brengt ons noch tot cultuur, noch tot elkander, noch tot God."

De mens, zonder deel in de cultuur, vereenzaamt in een overvolle wereld.

72