Land van de toekomst

Maar in onze tijd komt zich een nieuw, een vijfde argument bij de vier genoemde voegen.

Eigen overlieitfsvermogen door naasting.

Dat vijfde argument is, dat door overdracht van eigendom de overheid in het bezit kan komen van het eigen vermogen, dat nodig is om een vooruitstrevend beleid met volledige werkgelegenheid te kunnen verwezenlijken.

Ja maar (zal de lezer ons nu tegenwerpen), dat kan toch nooit kloppen.

Hoe kan het bezit van de overheid groter worden, indien bijvoorbeeld de Nederlandse Bank aan de staat wordt overgedragen ... want de overheid betaalt toch immers aan de aandeelhouders der te naasten bedrijven een schadeloosstelling?

Accoord, scherpzinnige lezer.

De Partij van de Arbeid meent inderdaad, dat de gemeenschap in hét algemeen bedrijven mag overnemen, indien ten aanzien van een redelijke schadeloosstelling aan de eigenaren zekerheid is verkregen. En, alweer accoord, dan heft het bedrag der schadeloosstelling dus het bedrag min of meer op, dat door het nieuwe bezit der gemeenschap wordt vertegenwoordigd.

Maar er komt nog een andere omstandigheid bij.

De opbrengsten van het bedrijf, dat genaast is, zullen na de naasting voortaan de gemeenschap toevallen. Dat wil dus zeggen: ook de nieuwe beleggingen in dat bedrijf, die mogelijk en noodzakelijk worden, zullen binnen de kring der gemeenschap worden opgebracht en verwerkt.

Met andere woorden:

door de naasting komt een aanmerkelijk deel van het arbeidsloos inkomen gaandeweg te vervallen.

Het Plan van de Partij van de Arbeid geeft verder duidelijk aan. dat naastingen niet mogen leiden tot een ״vadertje staat"-gezindheid. (Het Plan noemt dit: „autocratisch staatsbeheer van de publieke sector").

Het is zeer goed moselijk de beheersvorm der genaaste bedrijven „los en soepel" te maken, door de bedrijfsvormen „stuk voor stuk" aan de practijk aan te passen, zoals bijvoorbeeld de Staatsmijnen. Staat, provincie en gemeenten hebben hier een taak te vervullen, waardoor logheid en moeilijke bestuurbaarheid van zo'n genaast bedrijf wordt vermeden. En verder waarborgt de vorm van de Naamloze Vennootschap, dat de zakelijke leiding voldoende armslag overhoudt.

Gas- en electriciteitsmaatschappijen in ons land, de spoorwegen, de posterijen en dergelijke zijn voorbeelden van goede overheidsbedrijven, waar minstens zo soepel kan worden gewerkt als in elk ander groot particulier bedrijf.

Sparen is nog geen brood garen.

Vergroting van het eigen vermogen der overheid kan verder geschieden door een wijze van belastingheffing, die in overeenstemming is met de eisen van de moderne tijd.

Natuurlijk zal de gemeenschap steeds in het oog moeten houden,

38