Een klein mannetje met een klein potloodje (40 jaar VARA)

toch wel zijn gekomen. Sinds 1934, toen hij de vara moest verlaten, is G. J. Zwertbroek van de ene wonderlijke groepering naar de andere gedwaald. Tijdens de bezetting was het helemaal mis met hem, zo gruwelijk mis, dat hij na de bevrijding een flinke straf (acht jaar!) moest ondergaan. Jammer, zowel voor de mens Zwertbroek, als voor zijn capaciteiten.

Onder degenen, die op 1 november 1925, 's zondagsmorgens om half elf, in een zaaltje van Parkzicht bij elkaar zaten, was ook Coen van der Lende. Had die man nou echt niets anders te doen?

Vakverenigingsman in dagelijkse dienst. Dat was (en is) een functie waarin de kaars aan twee kanten tegelijk brandt. Zeven dagen per week vergaderen en confereren. Reizen en trekken door het land. Dag en nacht. Kwesties bijleggen die tussen mensen en organisaties kunnen rijzen. Het is geen beroep, maar een roeping. Je zou zeggen: zo'n man moest blij zijn met elke vrije zondagmorgen die ertussenuit valt. Maar niet Coen. Hij ging naar Parkzicht. Om een socialistische omroepvereniging te stichten! Hij kwam niet namens het nvv. Hij kwam zo maar op zijn eigen houtje. Omdat hij er persoonlijk belang in stelde.

Een merkwaardig man, die Coendert van der Lende. Een Rotterdamse arbeidersjongen die in zijn jeugd niet was verwend. Hij heeft me vaak over zijn jeugd verteld. Eén van zijn jeugdherinneringen: zijn moeder is gestorven, maar hij bezit geen net buisje om mee te mogen naar de begrafenis; een buurvrouw leent het jongetje een buisje. Dat heeft hem een zielkundige kwetsuur bezorgd. Een zeer gevoelige natuur. Van lichaamsbouw groot en fors, een zware stem, maar een hartje zó klein. Hij heeft zijn hele leven versjes gemaakt. Eerst rijmpjes, daarna gedichten. Tussen heel wat sentimentele woordenkraam treft telkens weer een regel of een uitdrukking die je doet denken: Coen had iets. Hij bezat een veroverende spontaniteit. Ik heb hem altijd gezien als de verpersonlijking van het arbeiderssentiment.

Hij is van de eerste dag af aan stapel verliefd geweest op de vara. Dat was, achteraf beschouwd, niet zo verwonderlijk. In de Nederlandse arbeidersmassa leefde (en leeft) de drang naar een hoger leven. Politieke partij noch vakbeweging heeft er ooit een geheim van gemaakt dat ze stoffelijke doeleinden nastreven om onstoffelijke te kunnen verwezenlijken. Lonen, arbeidsvoorwaarden, werktijden... het waren

39