De Partij

opnieuw, maar houd onderwijl het doel stevig in de gaten. In kleine kring heb ik, voor wat de S.D.A.P. betrof, de stichting van de Partij van de Arbeid van vrij dichtbij gezien. We waren als zwemmers, die een verre oever aan de overzij wilden bereiken. Hoe het land daarginds er precies uitzag wisten we niet. Maar op het smalle strookje grond waar we waren, konden we niet blijven, móchten we niet blijven; dat wisten we heel zeker. We zijn in het water gesprongen; op de een of andere manier zouden we wel aan de overkant komen; en dan zouden we wel verder zien. Het ontbrak niet aan wijze raadgevers, o neen! Die zeiden, dat men zo ver niet mocht zwemmen zonder zwemvesten mee te nemen; zij wisten wijdlopig te babbelen over de uiterst belangrijke vraag of men nu schoolslag zou zwemmen of crawl....

Het besluit de oude Partij op te heffen en met anderen een nieuwe te stichten, had ook een, laat ik het maar ronduit zeggen, sentimentele zijde. Aanvankelijk dacht ik, dat ik alléén het zo voelde en ik wachtte mij dus wel mijn gedachten uit te spreken. Maar in de pauze van het congres, voordat het besluit viel, kwam er een oude partijgenoot uit Amsterdam op me af en zei:

״Zeg, herinner jij je die vergadering in het Concertgebouw, een paar weken geleden waar Stokvis en Palar hebben gesproken?" Ik herinnerde me die vergadering; en ik wist meteen wat die brave vriend me wilde zeggen.

״Weet je nog, dat ik in de pauze toen tegen je zei: er is geen aardigheid meer aan onze vergaderingen. Je mist te veel oude kennissen en vrienden." Ik wist inderdaad, dat hij dat tegen me had gezegd. We hadden beiden de zaal vol spoken gezien. Er zijn te veel partijgenoten in een te korte periode voor eeuwig heengegaan. Als twee oude mannetjes hadden we toen, in de gang van het Concertgebouw, zo een beetje met droge ogen staan treuren. ,

Het moet, geloof ik, geen onverdeeld geluk zijn een honderdjarige te worden, fris van geest, te midden van een wereld vol mensen, die van een andere tijd zijn. Zo ongeveer zouden te veel van ons zich op de duur in de oude Partij hebben gevoeld. Och misschien zou het toch wel weer meegevallen zijn. Het leven eischt immers zijn rechten op en alles went....

״Het is maar beter, dat we de oude Partij opheffen. We hebben

59