De Partij

voor hem is weggelegd en wie weet overkomt het me dus voor de tweede maal, dat ik in soortgelijke omstandigheden mijn vaderland moet verlaten. Dan hoop ik in de gelegenheid te zijn een paar lessen, die anderen en ik in Londen leerden, in practijk te brengen. Een daarvan is, dat de groep, die de ״Geheime Dienst" bezet, een politieke sleutelpositie van formidabel belang inneemt. Dat heeft de Londense kliek altijd drommels goed in de gaten gehad. Omdat zij het rondweg vertikte met sociaaldemocraten in bezet Nederland contact op te nemen (totdat de gebeurtenissen het hun onmogelijk maakten in die houding te volharden) bestond, de sociaal-democratie eenvoudig niet. (Later heeft Koos Vorrink me verteld, dat hij in de loop van twee jaar elke maand een omstandig rapport omtrent de politieke ontwikkeling naar Londen had gezonden. Ze moeten ook in Engeland zijn aangekomen, die rapporten, maar ik moet wel aannemen, dat hij er niet genoeg postzegels had opgeplakt om ze ook nog de kleine afstand tussen de ontvangende geheime instantie in Londen en bijvoorbeeld de sociaal-democratische ministers te laten afleggen.) Van het zijden gordijn, dat men tussen de Nederlandse sociaaldemocraten in Nederland en de regering in Londen had laten zakken, werd pas een klein tipje opgelicht, toen dokter Ben Sajet uit Amsterdam per roeiboot op de Engelse kust arriveerde. Voor zijn vertrek was hij bij Jan Bommer op visite geweest en toen die eindelijk had begrepen, dat Ben op de een of andere manier iets naar Londen kon laten reizen (dat hijzelf voor kruier zou spelen, vermoedde Jan blijkbaar niet) had hij hem een document meegegeven. Ik heb het origineel nog in mijn bezit: het was een nota, in een vergadering van de Kamerfractie behandeld en aangenomen, omtrent de maatregelen na de bevrijding te treffen. Men zei, dat Stuuf Beekman de auteur was, maar veel later hoorde ik, dat Vorrink het had geschreven. Ben had het document aan de handen van alle inlichtingendiensten weten te onthouden, wat niet zo'n geringe prestatie was. Afschriften van dat rapport gingen nu in een kleine, maar selecte kring in Londen circuleren: Ik kan niet zeggen, dat de officiële inlichtingendiensten door dit rapport werden aangespoord om het contact met de sociaal-democraten in Nederland op te nemen, of misschien wel te intensiveren.

De eerste, die ons omstandig kwam vertellen wat er in Nederland gebeurde, was J. H. Scheps. Het was op een Woensdagmorgen half tien,

48