De Partij

afdeling en tegelijkertijd een complete partij zou zijn. Anderhalf jaar later kwam dat rare geval tot stand; zulke dingen gaan bij voorzichtige mensen nooit vlug. Het was de ״Kring van Nederlandsche sociaaldemocraten in Engeland". De griezeligste partijafdeling, die de Nederlandse sociaal-democratie heeft aanschouwd. Een schimmetje geld bedroeg de contributie en er was géén afdracht aan het Partijbestuur, helaas! Al het geld ging weg aan zaalkosten. De convocaties werden getikt op een regeringsschrijfmachine, in regeringstijd en door regeringsjuffrouwen. Alle ministers waren lid van dezelfde afdeling en toch nam niemand in de vergaderingen een blaadje voor zijn mond; zij ook niet. We voelden ons zo parmantig als kikkers op een kluitje. We speelden politiek partijtje, net écht, en onderwijl keken we onophoudelijk naar Nederland. Wat zou daar gebeuren? Maar het duurde twee jaar, voordat we ook maar enig bericht-met-houvast kregen omtrent het doen en laten van de partijgenoten, die in Nederland waren gebleven. O, geruchten hoorden we genoeg, meer dan genoeg. Ze kwamen uit de mond van lieden, die al dertig jaar van te voren hadden geweten, dat de Nederlandse sociaaldemocratie als het er op aan kwam, geen rode duit waard zou blijken. Generaal Kruis, toen nog kapitein Kruis, vond het nodig door Radio Oranje aan bezet Nederland te laten weten, dat de gebroken geweertjes van de S.D.A.P. de oorzaak waren van onze nederlaag tegen de moffen. Ik herinner me een ander, die beweerde, dat al het water van de Rijn de schande niet kon uitwissen, die de S.D.A.P., toen de moffen waren

gearriveerd, over Nederland had gebracht. Die S.D.A.P..... was met

huid en haar naar den vijand overgelopen. (Billijkheidshalve moet ik er bij voegen, dat deze deskundige informator jaren later het misverstand heeft beseft en niet alleen uit de werkelijke toedracht der feiten, maar ook uit de groei van eigen en anderer inzichten, de eerlijke consequentie heeft getrokken.)

Ik moet er ter ontlasting van dezen informator en van vele andere, die dachten en babbelden zoals hij, nog bij vermelden, dat de officiële diensten van de Nederlandse regering, die tot taak hadden Londen op de hoogte te houden van wat er in politiek opzicht in het vaderland gebeurde en vooral van wat er niet gebeurde, een merkwaardig onvermogen aan de dag legden, zodra men over de sociaal-democratische beweging wenste ingelicht te worden. Een mens weet nooit wat er in zijn leven

47