De Partij

allemaal anders dan we hadden gedroomd; het ging.... gewoon, te gewoon! Ergens heel diep in ons zaten we met wat de zielkunde verdrongen romantiek noemt.

De actie tegen communisme en fascisme in 1933 en later, schonk duizenden jongen en ouden partijgenoten de vreugde van ״de goeie ouwe handgranaten tijd". Ze konden weer eens zonder rem en vrijuit irrationeel zijn. Er viel iets te verdedigen, dat niet geheel onder woorden was te brengen en dat iedereen toch precies kende: de sfeer, waarin we wilden leven. Ze konden er weer eens flink op los gaan. Zonder al te veel dik gedoe. Leiding en volgelingen hebben elkander toen in het emotionele weer ontmoet.

Toen de Partij die actie tegen communisme en fascisme bij de politieke Burgerlijke Stand kwam aangeven, ben ik een van de getuigen geweest. De naam ״tegen fascisme en communisme" was de buitenkant; de inhoud was ruimer dan onder deze vier woorden placht te worden samengevat. In de nota aan het Partijbestuur van November 193a, die ik had geschreven zonder het flauwste vermoeden te koesteren, welke de gevolgen zouden worden, had ik op een dergelijke actie gezinspeeld en verlangd, dat zij de samenvoeging zou worden van alle anti-kapitalistische krachten in Nederland, sociaal-democratische en andere. Nu ik over deze gebeurtenissen schrijf moet ik oppassen, dat ik niet, als een man van bij de tachtig, mémoires in optima forma ga schrijven. "Wat sinds de dag in het begin van 1933, toen ik me voor de leiding van deze actie liet strikken, is geschied, staat me nog in de fijnste details voor de geest; als ik herinneringen uit die periode ging ophalen zou dit opstel veel omvangrijker worden dan de bedoeling is geweest; en sommige partijgenoten zouden mijn goed geheugen niet eens op prijs stellen. De Algemene Raad uit Partij en Vakbeweging stichtte de Commissie van Vijf, die groter bevoegdheden kreeg dan enig ander college in de beweging ooit had. De eerste ploeg bestond uit E. Kupers, Jan Oudegeest, Simon de la Bella, Kees Woudenberg en J. F. Ankersmit. Later werd Oudegeest vervangen door Koos Vorrink en Ankersmit door Stuuf Beekman. Acties als deze groeien onder je handen uit. De negatieve strijd tegen fascisme en communisme is in 1936 overgegaan in de agitatie voor het Plan van de Arbeid, de logische positieve voortzetting van een campagne, die van stonde af aan gebroken had met de gedachte, dat engere partijbelangen

40