Door storm en duisternis

Karei Doorman, die het bevel voerde over de schepen der verdediging, had een eskader tot zijn beschikking bestaande uit vijf kruisers en twaalf torpedobootjagers, deels van Nederlandse origine, deels van de geallieerden.

De Jappen wilden kennelijk alles op alles zetten om het eskader van Karei Doorman buiten gevecht te stellen. Felle aanvallen van vliegtuigen op Soerabaja moesten die basis onbruikbaar maken. Daarin slaagden de Jappen echter niet geheel. Maar wel gelukte het twee kruisers, namelijk de 'Houston' en de 'Marblehead' buiten gevecht te stellen en de luchtverdediging van Soerabaja zodanig te verzwakken, dat de vloot van Schout-bij-Nacht Doorman alleen nog 's nachts te gebruiken was.

En daarop kwam het sombere bericht, dat de Japanners op Sumatra waren geland. Eén blik op de landkaart leerde, dat de ring van aanvallers zich snel en zeker sloot om het belangrijkste eiland van de Archipel, om Java.

'Het is spoedig afgelopen', zeiden de Nederlanders tegen elkaar, toen op die noodlottige dag van de zestiende februari het bericht binnen kwam, dat de machtige Engelse zeehaven en vlootbasis Singapore had moeten capituleren. Niet minder dan 73.000 gevangenen vielen de Japanners in handen, waaronder 27.000 Britse soldaten. Timor ging verloren en Bali werd door de Japanners bezet. De Japanse vloten lagen bij Banka en bij Makassar. Luchtverken-ning had geleerd, dat zich bij die vloten een groot aantal landingsvaartuigen bevond; natuurlijk waren die voor Java bestemd. De Japanners waren nu volstrekt de baas in de lucht boven Java en de zeeën, die het eiland omringen.

Maar nog gaf men in Batavia de moed niet op. Het was bekend, dat de Amerikanen het grote vliegtuigmoederschip de 'Langley' naar Java hadden gedirigeerd. Het werd een wedloop met de tijd. Zou de 'Langley' niet te laat komen? Alles moest op alles worden gezet om de Japanse opmars zodanig te vertragen, dat de 'Langley' Java zou kunnen beschermen. De mannen op de Nederlandse vloot waren dodelijk vermoeid. Weken en weken nu al hadden zij dag en nacht de ongelijke strijd moeten voeren, steeds weer terugwijkend, en steeds opnieuw aanvallend. Maar vermoeid of niet, toen 26 februari het bericht kwam, dat een Japanse landingsvloot in de Straat van Makassar was gesignaleerd, aarzelde Schout-bij-Nacht Karei Door

128