Door storm en duisternis

gericht. Nog altijd kwamen Duitse vliegtuigen over om Engelse steden in puin te gooien, maar niet altijd was Londen het doelwit van hun aanvallen. Coventry werd vrijwel geheel vernietigd. Birmingham werd geteisterd, havensteden hadden het zwaar te verduren. De Engelsen hielden hardnekkig vol. Ze wilden deze oorlog niet verliezen. Koste wat kost moesten ze standhouden om dan later, als ze hun krachten hadden herwonnen, een uitval te doen naar het vasteland van Europa om de onderdrukte volkeren te bevrijden. Maar zelfs de blijmoedigste optimist kon zich niet ontveinzen, dat de toestand allesbehalve rooskleurig was. De Duitsers stonden ver in de Balkan en in Noord Afrika. Ze teisterden de koopvaardij met hun duikboten. Al werden de Britten door de wil om te winnen, overeind gehouden, ze begrepen zeer goed, dat het nog vele jaren zou kunnen duren voordat de wrede vijand verslagen zou zijn. Het gehele leven in Engeland had een grimmig aanzien. Soberheid was het eerste gebod. Vooral nu Duitsland de oorlog aan Rusland had verklaard. Rudolf Hess, de rechterhand van Hitier was per vliegtuig naar Engeland gekomen. Hij zat gevangen. Wat kwam hij doen? De mensen fantaseerden van alles. Hitier had (vertelden ze), voordat hij tot de aanval op Rusland overging, door zijn afgezant Rudolf Hess in Engeland laten informeren, of de Engelsen bereid waren vrede te sluiten om samen dan met Duitsland Rusland te overvallen.

'No', had Churchill geantwoord, en hij had Rudolf Hess meteen in de gevangenis laten zetten.

De eerste weken van de oorlog tussen Duitsland en Rusland zag het er voor de Russen zeer slecht uit. De Duitsers vielen op een aantal punten tegelijk aan, en de Russen, die blijkbaar van plan waren, op elke vierkante meter grond te vechten - in plaats van zich in het uitgestrekte gebied van Rusland terug te trekken zoals ze ten tijde van Napoleon hadden gedaan - verloren mannen bij tienduizenden. Van Amerika en Engeland moesten wapens komen, wapens voor Rusland. Tanks, ammunitie, geweren, mortieren, vliegtuigen en zo meer. Dat betekende voor Engeland: nog harder werken en nog meer ontberen, nog groter soberheid in de leefwijze. Anders dan Willem en David, zag Dirk Londen telkens in vergelijking met de stad, zoals hij die had gekend, toen hij een halfjaar geleden als geheime parachutist was vertrokken. In goed zes maanden

108