Als de dag van gisteren ...

den vinden, waarop de hoop werd gebouwd? De legende van de Baal-Shem, die verre mishpoge was meneer Maandag en ook de legende van Roossie, het oude vrouwtje achter de ijskar in Amsterdam, dat wonderen kon doen door het gebed en mensen redde uit een brandend huis ?

Over een paar weken zal het weer Pesach zijn. De vrouwen voor me willen tegen die tijd terug zijn, in hun eigen land, in hun eigen woning. Yiddishe mamma's, die voor Pasen nog zo'nboel hebben te beredderen. De Poolse vader naast me zal voor het eerst in zijn leven aan de Paasdis aanzitten met een ander gevoel. Als hij aan zijn zieke kinderen in Zwitserland denkt, zal hij hun in stilte toewensen: Volgend jaar in Jeruzalem. De baardmannetjes ... zij hebben hun gebeden gestaakt. Ze zitten een krant te lezen, die in Hebreeuwse karakters is gedrukt. Het is het blad van de uiterst radicale groep, van de extremisten, die Ben Goerion verwijten, dat hij er niet hard genoeg öp geslagen heeft. Die vrome mannetjes met hun weke monden, zijn, in hun soort geweldenaars. Zij geven hun regering een hoop last. Mozes had indertijd een moeilijk karwei. Hij verloor zijn geduld. Dat is een zwaar vergrijp voor een leider des volks. En hij had maar met twaalf stammen te maken. Twaalf en niet meer. Die moest hij tot één volk smeden. Hij is er tenslotte aan bezweken.

Ben Goerioen heeft zesendertig verschillende mensensoorten of zesentachtig of nog meer, wie zal het zeggen? Als hij niet meer te doen had dan deze mensen te vormen tot één homogeen volk - het zou een schier bovenmenselijk karwei zijn. Maar om het hem vooral niet te gemakkelijk te maken, zorgt de internationale politiek nog voor een dozijn andere problemen erbij, of

242