Als de dag van gisteren ...

zeker voor alle kinderen is de ziekte niettemin hartbrekende werkelijkheid.

Lamenteert zo'n moeder tijdens de maaltijd:

'Eet je je worteltjes weer niet op ? Door jouw schuld zal ik nog

eens aan een appesjteen sterven. Hier, bij mijn maag voel ik het

al.'

'Ik lust nou eenmaal geen worteltjes.'

'Meneer lust nou eenmaal geen worteltjes. Nou vraag ik je? Verzondig je maar niet. Bid God, dat je nooit gebrek aan worteltjes zult krijgen.' 'Ik lust nou eenmaal geen worteltjes.'

'En je zult je worteltjes opeten. Jouw worteltjes brengen mij het graf in.'

Zegt vader vergoelijkend:

'Hoor eens, er zijn nu eenmaal niet-lustelingen en wèl-luste-

lingen.'

Zegt moeder:

'Ja, maak jij maar lolletjes. Als ik geen appesjteen krijg van mijn kinderen, krijg ik wel een hartkwaal van mijn man.'

Maar het leven in de Joodse huishoudingen sleepte zich niet voort van huilbui tot verdriet. Ze leefden nu eenmaal graag in uitersten. Dat was hun natuur. Ze konden zonder kleur niet leven. Niet alleen om die reden waren familiefeesten hoogtepunten in hunleven. Armemensen, vierden ze graag feest. Een bruiloft, een koperen, zilveren, gouden huwelijksfeest. Een bar-mitzwah. Een verloving. Elk jaar was er minstens één onvermijdelijke noodzakelijkheid om feest te vieren; nou en dan schikte men zich met overgave in het onvermijdelijke. Voor die feesten werd gespaard. Elke cent werd uitgezuinigd. Door een feest wilden ze de illusie beleven van rijkdom en overdaad.

13