Voordat ik het vergeet

De Valkenburgerstraat, of zoals de bewoners zeggen: Marken, is de achterbuurt. De woningen zijn oud, vuil en vervallen. De straat is de oudste in de toch al niet jonge buurt. Aan de ene kant van Marken hebben de huizen zeer diepe ruime poorten, die doorlopen tot het achtererf. De ingang naar de verdiepingen is later in de zijmuren uitgehakt, dat is nog duidelijk te zien. De oude mensen noemen zo'n huis 'een werf', waarschijnlijk een herinnering aan de tijd, dat hier houtopslagplaatsen en kleine scheepswerfjes waren. Die huizen waren honderd jaar geleden bergplaatsen voor hout; dat is nóg te ruiken.

Aan de andere kant van de straat staan huizen, die vroeger ook als pakhuis hebben dienst gedaan. Reusachtige pakhuizen met de opgaande lijn van de smalle hijsvensters. Peperpakhuizen. Maar toen de ambachtsheden van de werven naar Kattenburg trokken, zijn die pakhuizen in woningen veranderd. Het Kasteel, vooraan op Marken, bergt nu ongeveer honderd éénkamerwoningen. De trappen zijn van steen, uitgesleten en glibberig van vieze vettigheid. De kamertjes donker. In het Kasteel spookt de herinnering aan een brand, die vroeger jaren moet hebben gewoed, waarbij meer dan tachtig mensen zijn verongelukt, omdat de oude pakhuizen geen nooduitgangen bezitten. Op de gangen spelen kinderen in slobberige kleren; de oogjes zijn aangevreten door trachoma. Ze dragen witte verbandkappen van de 'parg' (hoofdzeer) onder wollen ijsklotjes, die ze dag en nacht ophouden.

De huizenrij wordt telkens onderbroken door een groot aantal gangen en slopjes, die om en achter de huizen kronkelen, totdat ze eindigen aan de wallekant van de Markengracht. Sommige huizen hebben een rioolafvoer, die op de gracht loost. De bewonen gooien huisvuil uit de verdiepingen aan de achterkant der oude

82