Voordat ik het vergeet

is. Geen herstel echter is mogelijk van het leven, dat eens in de Amsterdamse Jodenbuurt krioelde. Van de bewoners zijn weinigen ontkomen aan de vervolging. Tallozen zijn weggesleept en niet teruggekeerd. Auschwitz, Sobibor, Mauthausen en Bergen-Belsen met hun gaskamers, hun steengroeven, hun crematoria hebben het stil doen worden in wat de Amsterdamse Jodenbuurt was. Uit de huizen, vaak reeds oud en vervallen, is gedurende de bezetting veel uitgebroken, dat in de hongerwinter kon dienen als brandstof of op andere manier bruikbaar was en een groot deel van de buurt zal verdwijnen bij verbredingen terwille van het verkeer. Het straatrumoer, zowel als de innige, huiselijke saamhorigheid, het zware geploeter om het dagelijks brood, evenzeer als de hartstochtelijkheid, waarmede velen deelnamen aan de strijd der arbeidersbeweging, het felle redetwisten bij meningsverschillen en de onuitputtelijke Joodse gein, het is hier tot verleden geworden. Des te treffender is het dit eens zo bloedwarme en veelvormige leven nog eens geschetst te zien door wie het zo intiem heeft gekend als Meyer Sluyser, die de sfeer ervan ook anderen zo goed kan doen meevoelen.

Het is de sfeer vooral van dit deel der Joodse bevolking, dat in het algemeen onder moeilijke omstandigheden leefde maar er zich goedgehumeurd doorheen wist te slaan.

Slechts kort en sober is aangeduid hoe de opgang is geweest van het Joodse proletariaat, wat leden van de Joodse bevolkingsgroep tot de ontwikkeling van Amsterdam en van ons land hebben bijgedragen, welk een moed menige Joodse Nederlander heeft getoond in het verzet. Reden te meer om in dit voorwoord nog eens te getuigen hoeveel ons land en inzonderheid Amsterdam voor zijn bedrijvigheid, voor zijn bestuur, voor de culturele ontwikkeling, voor de arbeidersbeweging, aan het Joodse volksdeel te dan-

8