Voordat ik het vergeet

Zij spelen elke avond kien, dan hier, dan daar. Maar natuurlijk niet op vrijdagavond. Want op vrijdagavond begint de Sabbath. De 'sjabbesmachers' komen altijd op vrijdag hun ronde doen. Op welk uur komen ze? Dat hangt af van de stand van de maan. Ze verschijnen namelijk in de straat altijd vlak voor het uur, waarin de Sabbath aanbreekt. Maar dat uur ii, elke week van het jaar anders. Valt de Sabbath vroeg in, bijvoorbeeld om half vijf, dan trekken de Sabbathmakers tegen vier uur door de straten. Prompt half vijf zijn ze verdwenen. Als het laat 'Sjabbes' is, behoeven zij zich ook .niet te haasten. Ze 'maken' dus als het ware de Sabbath. Daarom heten ze dan ook 'sjabbesmachers'. Omdat de bewoners van de buurt per traditie op vrijdagavond kippensoep eten (maar geldelijke tsores dwingen helaas vaak genoeg tot verzaking van deze nobele gewoonte) worden de 'sjabbesmachers' ook wel 'kippensoepversjteerders' (verstoorders) genoemd. De eerste 'versjteerder', die al vroeg in de vrijdagmiddag verschijnt, is een man van Duitse origine. Hij is vergezeld van een vrouw, waarvan de nationaliteit onbekend blijft, omdat het mens nooit een woord spreekt. Zij draagt een kind op de arm, dat het geheim der eeuwige jeugd moet kennen, want jaar-in jaar-uit blijft [het een zuigeling; alleen het gezichtje verandert. Hoe de man heet weet niemand. Men spreekt hem aan als 'Duitse mof'. Hij vindt dat kennelijk geen scheldnaam. De 'Duitse mof' bezit een prachtige zangstem. Zoet en donkerbruin van toon, als oude honing. Hij heeft in elk geval een sterk geluid. Hij zingt met gemak alle vrouwen uit hun keukentjes. Wenn zwei einander fragen: Wo gehst du hin, wo gehst du hin? Ich kann nicht nach Hause Hab' keine Heimat mehr...

53