Voordat ik het vergeet

De Shemha Maotz bak (bak voor de Heilige Naam), of zoals zij zeggen: de sjeimmetzbak. Hebreeuws schrift is heilig. Het wordt gedrukt met 'kosjere' inkt. Wie per ongeluk een gebedenboek uit de hand laat vallen, moet het kussen, als smeekte hij het boek om vergiffenis. Wanneer dus een stuk papier met Hebreeuws schrift in de goot ligt, dient deze zonde te worden beëindigd in de sjeimmetzbak.

In de buurt wonen vrome gezinnen naast families, die klokvrij zijn. Ten aanzien van de godsdienst en het eigen Joodse leven zijn de bewoners in toenemende mate onderhevig aan centrifugale invloeden. Maar een mystieke band blijft hen allen binden en de jeugd, vrij of vroom, is geheel verzonken in het mysterie. De jongens en de meisjes zijn gevangen in de geheimzinnigheid van vrome legenden.

'Als de koster van de sjoel op vrijdagmiddag de deuren״moet openmaken, klopt hij eerst aan. Dat wil God zo. Er is een koster geweest van de Portugese sjoel, die heeft op een keer vergeten aan te kloppen. Toen hij in de sjoel was, is hij dood neergevallen. Toch wel een bewijs, dat God bestaat.'

De jeugd is met heilig ontzag bevangen voor de rabbijnen, die de faculteit bezitten zieken gezond te maken. Hoe? Door de naam van de zieke te veranderen.

'Bij onze buren, je weet wel bij Bolle, was een meisje ziek. Gretha heet ze. Alle dokters van de hele stad zijn er bij geweest, en ook de professor en allemaal hebben ze gezegd, dat er geen kruid tegen gewassen was. Toen is Akiba Frank gekomen en die heeft haar gebensjt (van benir = bidden, zegenen). Hij heeft haar de naam afgenomen en haar een andere naam gegeven, een naam uit de Thora en hij heeft haar ook van haar ouders afgenomen en aan een andere vader en moeder gegeven, nou ja, niet echt natuurlijk,

36