Die-en-die is er nòg ...

als haar wantrouwende geest vermoedde, dat er iets met de vorige voorlezing niet geheel overeenstemde. Ze moet een zeer sterk geheugen hebben gehad, want ze herinnerde zich letterlijk elk woord. Een paar maal kwamen de buren waarschuwen, dat grootmoeder bij hen was gekomen met brieven, die ze uit moeders kast had gehaald. Brieven uit Londen, natuurlijk. Of de buren die brieven nog even wilden voorlezen. Ze kon er niet genoeg van krijgen, beweerde ze. Maar de waarheid was, dat ze zó dacht moeder te kunnen controleren. Toen kwam die ene brief uit Londen, waarin stond: ״En over vier maanden verwacht ik mijn tweede kind en ik heb het niet eerder willen schrijven, maar ik dacht, dat jullie het toch eindelijk eens moest weten." Sinds die brief was ontvangen, kende grootmoeder geen rust meer. Haar dochter zou een kind krijgen, en zij zou er niet bij zijn. Dat kon niet. Dat was nog nooit gebeurd. Bij alle bevallingen in de familie had ze de vroedvrouw geassisteerd; ja, de vroedvrouw liet haar roepen, als het weer eens zo ver was.

״U bent beter dan de beste baker," zei de vroedvrouw. En nu zou haar dochter in een vreemd land, ver van familie en vrienden, in arbeid liggen, en zij zou niet bij het bed staan om te zeggen wat er gedaan moest worden? Toen heeft grootmoeder Gitele het grote besluit van haar leven genomen: ze zou zelf naar Londen reizen. Haar spaarcentjes waren voldoende om de overtocht te betalen. Wie doet me wat?

״U bent stapelgek," stelde mijn moeder onverbiddelijk de diagnose. ״Een vrouw op Uw leeftijd, een vrouw van over de zeventig... Ze moesten U opsluiten." Grootmoeder haalde de schouders op. Dat gebaar ken

27