De wereld is rond, maar mijn zolen zijn plat

uit Vlissingen. Ik ga elk jaar mensen opzoeken, die tijdens de oorlog bij ons thuis hebben ondergedoken gezeten.' 'Lieve dominee. Dan bent U meer familie dan U misschien zelf beseft. U behoort tot de ere-divisie van de misjpoge¹).' Ik herinner me, dat ik op een reis naar Israël kwam te zitten naast mevrouw de weduwe S. Ramp uit Vijfhuizenin de Haarlemmermeer. Op tienduizend meter hoogte genoot ze van haar eerste vliegreis. Ze was 78 jaar. En ze reisde moederziel alleen. Maar in Tel Aviv zou Albert de Vries (30 jaar) op haar wachten, zoon van Juda de Vries, vóór de oorlog een bekend voetballer in Haarlem. Ze had Albert driejaar lang op de boerderij verborgen gehouden. Sinds hij in het Beloofde Land woonde, schreven ze elkaar minstens éénmaal per maand. Over drie weken zou hij met vrouw en kroost naar Nederland komen. Vakantie. Logeren in Vijfhuizen. Op de boerderij. Toen had zij geschreven: 'Lieve kinderen, ik kom jullie halen. Ik wil weieens weten hoe je woont. En dan gaan we samen terug.'

Een andere reis werd meneer Quiros opgehokt in het rijtje van drie. Hij heeft jarenlang op de Jodenbreestraat in Amsterdam een broodjes-met-pekelvlees-winkel bedreven. Wie hem niet kent, weet niet hoe lekker een kroketje kan zijn. We vlogen al op negen kilometer hoogte, toen hijgde hij nóg. Zei hij verontschuldigend: 'Ik schwitz ervan.' 'Zeker zo hard gelopen?'

'Hard lopen? Ik? Helemaal niet! Ik ben vroeger bij de cavalerie geweest. Als het moet, spring ik nog over een paard heen. Waarom zou ik hard hebben moeten lopen? Ik was zó vroeg op Schiphol, als ik effe eerder was geweest, had ik het vliegtuig van eergisteren nog kunnen halen. Ik hard lopen. Bespottelijk.' 'Nou ja, ik vraag 't maar. Omdat U zo transpireert.' 'Geen wonder. Ik ben doodmoe. Ik heb zoveel familie in Israël. En of het spul zo speelt, zij zijn allemaal stapel mesjokke op gefamilie.

28