De wereld is rond, maar mijn zolen zijn plat

'Om minstens twee redenen. In de eerste plaats voor jezelf. En dan het kind. Wat is dat voor masochisme? Een oude wond steeds opnieuw openrijten?'

'Als je zo spreekt is het alsof ik Annie hoor. Een mens kan nooit te jong zijn om de waarheid te leren.'

'Dat is wat je jezelf wijsmaakt. De werkelijkheid is dat je teleurgesteld bent in je liefde voor Duitsland. Je hebt al jaren zoveel medelijden met jezelf dat je verslaafd bent aan zelfbeklag, maar dat je daarvoor Trudi als werktuig gebruikt dat vind ik onvergeeflijk.'

Een paar dagen later ga ik Annie opzoeken; de gedachten aan Trudi laten mij niet met rust.

'Heinz is nog steeds niet de oude. De Napoleon-collectie heeft hij weggedaan. Er zijn bepaalde dingen waaraan een vrouw kan merken dat haar man verandert. Ik geef toe, wij beginnen allebei wat ouder te worden en dus kan ik niet van Heinz het temperament van een jongeman verwachten maar sinds hij uit Auschwitz is teruggekomen, ligt hij als een vreemde 's nachts naast mij.'

'Het is een geval voor een psychiater.'

'Ook dat heb ik tegen hem gezegd. Toen werd hij angstaanjagend kwaad, sloeg hard op tafel en riep: 'Laat me maar weer krankzinnig verklaren, dat zou dan de tweede keer in mijn leven zijn."

'Weetje', zegt ze, 'ik heb de laatste weken het gevoel dat Trudi op haar kinderlijke manier min of meer onbewust begrijpt dat er iets met Heinz niet in orde is. Zeker, zij komt elke morgen als een gedresseerd paardje bij Heinz opdraven en zegt haar lesje op: "dat hebben de moffen gedaan." Maar ze trekt de laatste tijd instinctief meer naar mij dan naar hem. Het is net of zij bang voor hem is. Dat benauwt met het meest. Als Trudi zich tegen Heinz zou keren zou dat het verschrikkelijkste zijn, wat hem kan overkomen.'

113