De wereld is rond, maar mijn zolen zijn plat

aangebroken is. Hij haalt een grote enveloppe voor de dag met vergeelde foto's. Duitsland anno 1912 ligt op tafel. De deur van een grafkelder gaat open. Kijk, dat is Heinz toen hij rekruut was in het leger van Keizer Wilhelm II, met knevel, en op dit plaatje zie je hem met een stel vrinden, ze hebben allemaal knevels en allemaal strooien hoedjes op, elk heeft een. wijnfles in de hand en een Dirndl aan de arm, ze staan op een boot en op de achtergrond zie je de oever van de Rijn. 'Du, Du, wunderschöne deutscher Rhein . ..' Een plaatje van een ouderwets kantoor, kijk, dat was de zaak toen mijn vader de baas was en dat ben ik, und seh' mal, dat is mijn broer, hij was veekoopman, de boeren waren altijd erg vriendelijk voor hem, maar toen het verschrikkelijke uur kwam, staken die Schweine geen poot voor hem uit. Heinz tikt tegen zijn glas.

'Mijn vriend, ik zal geen lange redevoering houden. Vanavond

gaan wij ons verleden verbranden.'

Hij opent de klep van de haard, smijt zijn foto's erin.

'Nu is ons verleden verbrand. Wij zijn weer vrije mensen.'

De avond wordt zeer gezellig, omdat er royaal te drinken is, en

toch heb ik het gevoel dat Heinz zit te huilen. Sometimes I feel

like a motherless child.

Wanneer ik een paar dagen later met Heinz in de stad kofEe drink, zeg ik hem ronduit dat ik de auto-d.a-fé van zijn foto's een zielige vertoning heb gevonden, een mislukte poging om met zichzelf in het reine te komen.

'Je begrijpt er niets van. Voor de oorlog heb ik geprobeerd Duitser te blijven. Nu heb ik naturalisatie aangevraagd.' 'Het zal wel weer aan mij liggen, maar ik vind datje de ene onlogische daad op de andere laat volgen. Vóór de oorlog had je ongelijk toen je tegen beter weten in rekende op een Duits volk dat alleen maar in wensdromen bestond; als je tóen geprobeerd had een andere nationaliteit te verwerven zou ik dat vanzelfsprekend hebben gevonden. Maar nü zijn er in Duitsland de eer-